Deportation to Westerbork
On Tuesday 8 August 1944, the eight people in hiding were transported to the Westerbork transit camp.
Verzamelrekening Gemeentetram, 4 september 1944.
NIOD, archief Dossier Joden - deportatie. Copyright: Publiek domein.
On Tuesday 8 August 1944 , Anne Frank, along with her parents, sister and the other people in hiding, were put on a transport from the Detention Centre on Weteringschans in Amsterdam to the Westerbork transit camp. The prisoners left under police guard by tram to Central Station.[1]
Anne Frank was number seventeen on the 'S' list -Transport aus Amsterdam vom 8.8.1944 nach lager Westerbork.[2] This was a criminal transport - as arrested Jews who had been in hiding, the eight people from the Secret Annex were punishment ('S') cases.
They went to Westerbork in a normal train. On either side were compartments that were locked, and there was surveillance.[3] Otto Frank wrote that during the train ride he was mainly worried about Victor Kugler and Johannes Kleiman, who had also been arrested. Other than that, the mood was relatively good.[4] Even the weather was nice that day. The sun was shining and a breeze was blowing from the northwest; it was about 19°C.[5] Otto wrote:
"We were together again and had got some food for the journey. We knew where we were going, but still it was like we were travelling together one more time, and actually we were excited [...], at least if I compare this trip to our next one."[4]
The journey from Amsterdam to Westerbork took five to six hours.[6] The route ran from Amsterdam Centraal via Hilversum, Amersfoort, Zwolle and Meppel to Hooghalen, from where the train entered Camp Westerbork via a branch line.[7]
Footnotes
- ^ NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD), Dossier Joden - deportatie (toegang 249-0361B), inv. nr. 9: verzamelnota Gemeentetram (Gemeente Vervoer Bedrijf), 4 september 1944. Zie ook: Eva Schloss, Herinneringen van een Joods meisje. 1938-1945, Breda: De Geus, 2005, p. 58; Willy Lindwer & Guus Luijters, Verdwenen stad: hoe de Joodse bevolking met de tram uit Amsterdam werd gehaald, Amsterdam: balans, 2004, p. 117-138.
- ^ Het Nederlandse Rode Kruis (NRK), Den Haag, Collectie Westerbork en de reconstructie van de lotgevallen na WOII, 1939-2007, inv. nr. 192: transportlijst van 8 augustus 1944. Dezelfde dag komt er ook een transport uit Breda aan. Op de gecombineerde lijst van deze twee transporten heeft Anne Frank nummer 23. Volgens de getuigenis van Janny Brandes-Brilleslijper is het vertrek vanaf het Centraal Station. Janny Brandes-Brilleslijper komt echter niet op de transportlijst van 8 augustus 1944 voor, maar is volgens de kampadministratie in Westerbork gearriveerd op 20 juli 1944: NRK, dossier 190.262, Rebling-Brilleslijper, Rebecca.
- ^ Deutsches Literaturarchiv, Marbach am Neckar, Duitsland, collectie Schnabel, uitgetypte notities, 147. Ook eerdere en latere transporten vinden plaats met een gewone personentrein. HCKW: Interviews Sonja Wagenaar-van Dam en Frieda Menco-Brommet; AFS, Getuigenarchief: Interview Eva Schloss-Geiringer, 12 en 13 november 2008.
- a, b Anne Frank Stichting, Anne Frank Collectie, Otto Frank Archief, reg. code OFA_70, Otto Frank, ‘Bitte schreiben Sie’.
- ^ Zie Projects.knmi.nl/klimatologie/daggegevens/index.cgi (geraadpleegd oktober 2015).
- ^ Eva Moraal, Als ik morgen niet op transport ga… Kamp Westerbork in beleving en herinnering, Amsterdam: De Bezige Bij, 2014, p. 112-113; Mirjam Bolle, Ik zal je beschrijven hoe een dag er hier uitziet. Dagboekbrieven uit Amsterdam, Westerbork en Bergen-Belsen, Amsterdam: Centrum vor Holocaust- en Genocide Studies, 2003, p. 133-135. Een dienstregeling van 4 juni 1943 toont dat de trein er bij een gemiddelde snelheid van 60 km per uur ruim vier uur over deed om van Amsterdam naar kamp Westerbork te komen. Dienstregeling nv Nederlandsche Spoorwegen, Utrecht, 4 juni 1943; HCKW, Dagboek Jacob Swart, p. 23.
- ^ Zie ook: David Barnouw, Dirk Mulder, Guus Veenendaal, De Nederlandse Spoorwegen. Rijden voor vaderland en vijdand: Spoorwegstaking, Jodenstransporten, herinnering, Zwolle: WBOOKS, 2019, p. 62-75. Ook vanuit Amsterdam Muiderpoort en Amstel reden er treinen naar Westerbork. Mail Jos Zijlstra (conservator Spoorwegmuseum in Utrecht) aan Erika Prins, 26 oktober 2015. Volgens Zijlstra is het traject sinds november 1942 voor grotere transporten altijd hetzelfde gebleven. In het geval van kleinere transporten ging de trein naar Assen en moest er worden gelopen naar het kamp of stonden er een of meer vrachtauto’s klaar.