EN

Johanna Francina Nieuwenburg - Moene

Johanna Nieuwenburg - Moene was the foster mother of Miep Gies.

Person

Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting Amsterdam
  • Johanna Francina Nieuwenburg - Moene
  • Born on: Feb. 17, 1871
  • Born in: Leiden, Nederland
  • Died on: Nov. 17, 1950
  • Died in: Amsterdam, Nederland

Johanna Nieuwenburg-Moene, rond 1920

Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting Amsterdam

Rechthebbende(n) onbekend

Johanna Francina Moene was born in Leiden on 10 July 1871. On 17 February 1897, she married Laurens Nieuwenburg in her hometown.[1] Their first son Laurens was born on 24 May 1897, but he died two months later on 13 August 1987.[2] Between 1898 and 1909, five children were born, four sons: Pieter (1898-1977), Johannes Franciscus (1902-1986), Laurens (1904-1959), Gerardus (1907-unknown) and one daughter: Catharina Maria (1909-1967).[3] 

In December 1920, Hermine Santrouschitz (later better known as Miep Gies) from Vienna was adopted as a foster child into the Nieuwenburg-Moene family, then living at 19 Atjehstraat in Leiden.[4] Her own memories of meeting the family Nieuwenburg and her first time in the Netherlands can be read in Herinneringen aan Anne Frank ('Memories of Anne Frank').[5] She had a good relationship with them: 'My foster parents were very fond of me, especially my mother.'[6]

On 19 May 1924, the family moved to Amsterdam. Miep lived with her foster parents until she went to live with Jan Gies in December 1940, whom she married six months later on 16 July 1941.[7] One of the surviving wedding photographs shows Laurens and probably Johanna together with their granddaughter Irene Nieuwenburg,[8] the eldest daughter of their son Johannes Franciscus Nieuwenburg.[9]

Miep's foster parents are mentioned briefly by Anne Frank in her diary, when she writes about a search of their home on 6 October 1942.[10] At that time, Laurens and Johanna were living with their daughter and Jewish son-in-law Simon Zilverberg at Deurloostraat 92 II.[11] Nothing further is known about this home search.

Source personal data.[1] Kalvermarkt 5, Leiden; Atjehstraat 19 (juni ’20);[3] Meerhuizenstraat 3 III, Amsterdam (May '24); Gaaspstraat 25 III (April '28); Gaaspstraat 25 huis (Aug. ’40); Deurloostraat 92 II (June ’42); Gaaspstraat 25 huis (July ’45).[1]

Footnotes

  1. a, b, c Stadsarchief Amsterdam (SAA), Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart J.F. Moene.
  2. ^ Erfgoed Leiden, Geboorteregister van Leiden, 1897, archiefnummer 0516, Stadsarchief van Leiden (SA III) (1816-1929), inventarisnummer 4762, aktenummer 717, fol. 181r.; Overlijdensregister van Leiden, 1897, archiefnummer 0516, Stadsarchief van Leiden (SA III) (1816-1929), inventarisnummer 5018, aktenummer 714, fol. 180r.
  3. a, b Erfgoed Leiden, Bevolkingsregister van Leiden: 78. supplement XIX A. (1 - 254), archiefnummer 0516, Stadsarchief van Leiden (SA III) (1816-1929), inventarisnummer 1378, blad 56.
  4. ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), reg. code A_Gies_I_005: Verklaring van de voorzitter van het Centraal Comite ter verzorging van Oostenrijkse Arbeiderskinderen in Nederland sub. Com. Leiden, gedateerd 19 augustus 1923. De verklaring is ondertekend door de secretaris Proos. Voorzitter van het Leidse comité is een zekere Van Stralen, penningmeester is mevrouw Van der Woude. Leidsch Dagblad, 28 december 1920; AFS, AFC, reg. code A_Gies_I_018: Verklaring Nieuwenburg-Moene inzake naturalisatie, 8 juni 1939.
  5. ^ Miep Gies & Alison Leslie Gold, Herinneringen aan Anne Frank. Het verhaal van Miep Gies, de steun en toeverlaat van de familie Frank in het Achterhuis, Amsterdam: Bert Bakker, 1987, p. 13-21.
  6. ^ Anne Frank Stichting (AFS), Getuigenarchief Gies, interview Jan en Miep Gies door Wouter van der Sluis en Janrense Boomsma, mei 1992, deel 1, p. 1.
  7. ^ SAA, Dienst Bevolkingsregister, Persoonskaarten (toegangsnummer 30408): Persoonskaart H. Santrouschitz.
  8. ^ AFS, AFC, reg. code A_Gies_III_002.
  9. ^ SAA, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart I. Nieuwenburg.
  10. ^ Anne Frank, Diary Version A, 6 October 1942 (with 30 September 1942), in: The Collected Works, transl. from the Dutch by Susan Massotty, London [etc.]: Bloomsbury Continuum, 2019.
  11. ^ SAA, Dienst Bevolkingsregister, Woningkaarten (toegangsnummer 5445), inv. nr. 73: Woningkaart Deurloostraat 92 II.

Digital files (1)

Foto van Miep Gies (rechts), met haar pleegmoeder Johanna Nieuwenburg-Moene (zitten links), pleegzusje Catharina (midden) en mogelijk de vrouw van een van haar pleegbroers, rond 1920

Copyright: Rechthebbende(n) onbekend

Photographer: De collectie kan worden ingezet voor het publiek