Peter van Pels in Auschwitz I

Peter van Pels kwam samen met de andere onderduikers aan in Auschwitz-Birkenau in de nacht van dinsdag 5 op woensdag 6 september 1944. Vervolgens gingen de mannen uit dit transport, waaronder Peter, te voet naar Auschwitz I, ook wel Stammlager genaamd, dat zich op ongeveer 3 kilometer afstand van Auschwitz-Birkenau (Auschwitz II) bevindt.^[1]Met de andere mannen uit het transport van 3 september 1944 verbleef Peter van Pels in quarantaineblok 8.

Na zijn quarantaineperiode kwam Peter in blok 2, waar Meier (Max) Stoppelman (1915-2005) inmiddels de functie van Stubenältester – barakleider – had. Peter was inmiddels gescheiden van Otto, die in een andere barak was ingedeeld.^[2] Hoewel Stoppelman en Peter van Pels elkaar in Amsterdam nooit hadden gezien, bleek algauw dat Peter de moeder van Stoppelman kende en wist dat dit de Joodse huisbazin van Jan en Miep Gies was die zij aan een onderduikadres hadden geholpen. Stoppelman vertelde later: ‘Zijn eerste verhaal was dat hij van Jan en Miep wist dat bij mijn moeder nog alles goed was. Ik heb hem gezegd zo veel mogelijk bij mij in de buurt te blijven en dat ik zal trachten hem erdoorheen te halen.’

Er ontstond onmiddellijk een band tussen Peter en Stoppelman en Stoppelman zou hem tot de evacuatie van Auschwitz als Stubenältester onder zijn hoede nemen. Daarna verloren zij elkaar uit het oog.^[3]

Paketstelle
Op de transportlijst van 3 september 1944 staat Peter van Pels geregistreerd als metaalbewerker. Omdat het hebben van een beroep de kans op een beter leven vergrootte, werden door de gevangenen beroepen verzonnen: metselaar, timmerman of bankwerker. Het is aannemelijk dat Peter zich daarom als metaalbewerker liet registreren. Of Peter in Auschwitz in eerste instantie inderdaad als metaalbewerker is ingedeeld, is onbekend. Wel weten we dat het Peter in Auschwitz na verloop van tijd lukte – mogelijk met hulp van Stoppelman – om een goede baan bij de Paketstelle te verwerven en dat later, op zijn kaart in de kampadministratie van Mauthausen vermeld staat dat hij Tischler (meubelmaker) was.^[4] ‘Peter had het geluk een baan te krijgen op het postkantoor van het kamp dat bestemd was voor de ss’ers en de niet-Joodse gevangenen die post en pakketjes ontvingen.’^[5] 

De mannen die bij de Paketstelle werkten, hadden als taak de pakketjes voor de overleden gevangenen te openen en de inhoud selecteren. Zonder al te veel moeite konden zij veel van de inhoud achteroverdrukken. Ook was het regime bij de Paketstell losser: de gevangenen hoefden niet op appel te staan en zij hadden meer bewegingsvrijheid. Door het extra voedsel en warme kleding was het door het werk bij de Paketstelle mogelijk om aan te sterken.^[6] Zo kwam het dat Peter in januari 1945 in relatief goede conditie kon verkeren en daarnaast in staat was de zieke Otto Frank te bezoeken en te verzorgen. Otto Frank verklaarde later dat hij Peter dagelijks zag en dat hij een grote steun voor hem was.^[5]