De ontdekking van de boekenkast
Op 4 augustus 1944 werd helper Victor Kugler tijdens een inval van de Sicherheitspolizei und Sicherheitsdienst meegenomen om het gebouw te doorzoeken. Daarbij ontdekten zij de draaibare boekenkast die toegang gaf tot het Achterhuis.
Overloop met de boekenkast
Vervaardiger Maria Austria. Collectie Maria Austria Instituut Amsterdam. Gebruiksrechten: In Copyright (rechten Derden)
Op 4 augustus 1944 viel rond half elf in de ochtend een arrestatieteam van Sicherheitspolizei und Sicherheitsdienst, (Sipo-SD) het pand aan de Prinsengracht binnen.[1] Het team stond onder leiding van SS-Hauptscharführer Karl Silberbauer en bestond daarnaast in elk geval uit de rechercheurs Willem Grootendorst en Gezinus Gringhuis.
De rechercheurs liepen van het voorkantoor door naar het kantoor van Victor Kugler. Ze ondervroegen hem en namen hem mee om het gebouw te doorzoeken.
Volgens Silberbauer (die geen Nederlands verstond) werd Kugler direct door een van de Nederlandse SD’ers in verhoor genomen. Daarna zou Kugler hen rechtstreeks naar de draaibare boekenkast hebben geleid. Jaren later verklaarde Kugler zelf dat hij de SD’ers zo lang mogelijk aan het lijntje hield. Echter, aldus Kugler: ‘Zij wisten het.’[2] Verdere verklaringen omtrent Kugler tijdens de inval zijn uit de tweede hand, en lopen nogal uiteen.[3]
Noten
- ^ Dit tijdstip gaf Jo Kleiman in 1948 aan, en werd door Otto Frank in 1963 herhaald. Nationaal Archief, Den Haag, Centraal Archief van de Bijzondere Rechtspleging (CABR), toegang 2.09.09, inv. nr. 23892: Verklaringen J. Kleiman, 12 januari 1948 en O. Frank, 2-3 december 1963. Zie ook: Gertjan Broek, Onderzoeksverslag inzake verraad en arrestatie van de onderduikers in het Achterhuis, Amsterdam: Anne Frank Stichting, 2016.
- ^ Deutsches Literaturarchiv, Marbach, Archief Ernst Schnabel: Schriftelijke verklaring van Victor Kugler, 17 september 1957.
- ^ Zie ook: Broek, Onderzoeksverslag.