NL

Opleidingen van Peter van Pels

Peter van Pels ging in Osnabrück naar de Israelitische Elementarschule en in Amsterdam naar de MULO op de Spinozaschool.

Onderwerp

Kleuterschool

Over een kleuterschool die Peter van Pels in Duitsland bezocht zou hebben is vooralsnog niets bekend.

Lagere school

In Osnabrück bezocht Peter van Pels de Israelitische Elementarschule in de Rolandstrasse 5.[1] Deze school was verbonden aan de Synagoge-Gemeinde van Osnabrück. Peter kreeg daar les van Abraham Trepp die naast zijn leraarschap ook de functie van predikant, kantor en godsdienstleraar in de synagoge uitoefende.[2]

Leerlingen van verschillende jaarlagen zaten bij elkaar in een klas, praktisch alle lessen werden gegeven door Abraham Trepp. De school voorzag aanvankelijk alleen in de eerste vier schooljaren, maar toen het Joodse kinderen na 1933 steeds moeilijker gemaakt werd om openbare scholen te bezoeken breidde de Israelitischen Elementarschule haar vier leerjaren uit naar het onderwijs naar de hogere klassen van de lagere school.[3]

Steeds meer kinderen verlieten de school omdat ze met hun ouders naar het buitenland vertrokken en in het schooljaar 1936-1937 zaten er nog maar dertien kinderen op school. In het kader van de toenemende Auswanderung werd Nieuw-Hebreeuws onderwezen en ’s avonds waren er cursussen Engels voor volwassenen. De Kristallnacht maakte definitief een einde aan het onderwijs op de Israelitischen Elementairschule in Osnabrück.[4]

Tijdens de schoolperiode van Peter werden de leerlingen regelmatig uitgescholden en belaagd door leden van de Hitlerjugend.[5]

Er zijn drie klassenfoto’s van Peter van Pels bekend met zijn klasgenoten/medeleerlingen.

1932:
Siegfried Redler, Lilo Fröhlich, Helga Meyer, Ruth Weinberg, Dagobert Rychter, Manfred Elbaum, Else Jacobson, Lisbeth Klein, Hans Löwenstein, Ludwig Elbaum, Fredi ?, Inge Meyer, Lore Weinberg, Ruth Lipschütz, Irmgard Höchster, Marianne Netheim, Margot Schoeps, Peter van Pels, Rudi Heilbrunn, Frieda Redler, Hanna Rychter, Hannelore Frölich, Ilse Weinberg, Nathan Elbaum.[1]

1934:
Maja Nieporent, Erna Leichentritt, Steffi Loewenstein, Irmgard Heimbach, Eva Netheim, Mirjam Stein, Rudolf Jacobson, Simon Siegbert Schoeps, Martin Trepp, Ewald Aul, Fritz Loewenstein, Ernst Weinberg, Herbert Lipschütz, Liselotte Fröhlich, Trude Leeser, Helga Meyer, Else Jacobson;[6]

1935:
Eva Netheim, Rudolf Jacobson, Steffi Loewenstein, Maja Nieporent, Ewald Aul, Ernst Weinberg, Martin Trepp, Fritz Loewenstein, Liselotte Fröhlich, Irmgard Ohl (geb. Heimbach), Trude Leeser, Helga Meyer, Herbert Lipschütz, Else Jacobson, Mirjam Stein.[7]

In de zomer van 1937 emigreerde Peter met zijn ouders naar Nederland, Amsterdam.[8]

Het is niet exact bekend welke lagere school hij bezocht. Oud-klasgenoot van Peter van Pels op de MULO, Wim van de Graaff, vertelt in een interview dat Peter eerst de 'Overgangscursus' in de Diezeschool deed voordat hij naar de gewone lagere school ging.[9]

MULO

Dezelfde Wim van de Graaff vertelt ook dat Peter van Pels op de Spinozaschool (MULO) in de eerste klas (augustus 1940 – juli 1941) naast hem in de bank zat. Klassenleraar was de heer Roemers.[9]

Er zijn geen officiële gegevens bekend van Peter van Pels’ inschrijving op de Spinozaschool. Als Joodse leerling moest hij na de zomer van 1941 de school verlaten.

Ambachtsschool

Otto Frank schreef in een brief dat Peter van Pels op een Handwerkschule terecht kwam: 'da er unter den herrschenden Zuständen doch sonst nicht weiter gekommen wäre'.[10]

Het is niet bekend welke opleiding dit was. Wel is er een foto bewaard gebleven waarop Peter lijkt te werken aan de binnenvering van een stoel.[11] Anne schrijft in haar dagboek dat Kleiman Peter een nieuwe veer voor zijn divan gaf zodat hij die kon stofferen.[12]

Tijdens de onderduikperiode in het Achterhuis leerde Peter Engels en Frans en deed hij schoolwerk.[13]

  • Op de transportlijst van Westerbork naar Auschwitz (3 september 1944) staat bij Peter vermeld Metallarb. (metaalwerker).[14]
  • De Joodsche Raadkaart van Peter geeft aan dat hij zonder beroep was en unter 16 Jahren.[15]
  • De kampadministratie van Mauthausen geeft als beroep Tischler.[16]
  • In de afwikkelingsadministratie van het Rode Kruis na de oorlog werd als beroep gegeven: Tischler en Meubelmaker/draaier.[15]

Noten

  1. a, b Peter Junk & Martina Sellmeyer, Stationen auf dem Weg nach Auschwitz. Entrechtung, Vertreibung, Vernichtung Juden in Osnabrück 1900-1945. Ein Gedenkbuch, Osnabrück: Rasch Verlag Bramsche, 1988, p. 23.
  2. ^ Junk & Sellmeyer, Stationen auf den Weg nach Auschwitz, p.174-178.
  3. ^ Junk & Sellmeyer, Stationen auf den Weg nach Auschwitz, p. 174.
  4. ^ Junk & Sellmeyer, Stationen auf den Weg nach Auschwitz, p. 178.
  5. ^ Junk & Sellmeyer, Stationen auf den Weg nach Auschwitz, p. 177; Anne Frank Stichting (AFS), Getuigenarchief, Jacobson, Rudolph, 2011; Getuigenverhalen-II, Interview Fritz Loewenstein, 28 augustus 2012.
  6. ^ Junk & Sellmeyer, Stationen auf den Weg nach Auschwitz, p.178; AFS, Anne Frank Collectie (AFC), reg. code A_vPels_III_006: Klassefoto van de "Israel" lagere school, Rolandstrasse 5 te Osnabrück.
  7. ^ Junk & Sellmeyer, Stationen auf dem Weg nach Auschwitz, p. 178; AFS, AFC, reg. code A_vPels_III_008: Klassefoto van de "Israel" lagere school, Rolandstrasse 5 te Osnabrück.
  8. ^ Stadsarchief Amsterdam, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart Peter van Pels; Niedersächsiches Landesarchiv - Standort Osnabrück, Dep.3bIV inv. nr. 2166: Kartotheek Synagogengemeinde Osnabrück (AFS, AFC, reg. code A_vPels_I_003-006).
  9. a, b AFS, Getuigenarchief, Wim van der Graaff, interview, 21 oktober 1997.
  10. ^ AFS, AFC, Otto Frank Archief (OFA), reg. code OFA_076: Otto Frank aan Rechtsanwaltin Elisabeth Spät, 7 maart 1961.
  11. ^ AFS, AFC, reg. code A_vPels_III_001.
  12. ^ Anne Frank, Dagboek A, 3 mei 1944, in: Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013.
  13. ^ Anne Frank, Dagboek A, 16 februari 1944, 22 maart 1944 en 10 mei 1944, in: Verzameld werk.
  14. ^ Het Nederlandse Rode Kruis (NRK), Den Haag: Transportliste.
  15. a, b NRK: Joodsche Raadkaart Peter van Pels.
  16. ^ Archiv der Gedenkstätte Konzentationslager Mauthausen, Häftlingszugangsbuch Y/36, Namenlisten E/13/8/1.