NL

Otto en Margot Frank

Otto Frank in relatie tot zijn dochter Margot.

Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting, Amsterdam

Edith, Margot en Otto, Aken 1927

Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting, Amsterdam Gebruiksrechten: Status onduidelijk

Hieronder enkele bronnen die iets zeggen over Otto Frank in relatie tot zijn dochter Margot. Let wel: dat wat we weten van deze verstandhouding wordt sterk gekleurd door de vergelijkingen met Anne.

  • Volgens familietraditie schreef Otto Frank een gedicht voor Margots 16e verjaardag op 16 februari 1941 waarin hij haar karakteriseerde als een 'bescheiden meisje', maar ook als een 'echte bakvis' en 'dol op baby's.'[1]
  •  Hij duidde het verschil tussen zijn dochters aan in de brief die Anne op 11 mei 1939 van hem kreeg: 'Ja einfach wie mit Deinen Schwesterchen geht es nicht immer, wenn auch im allgemeinen Dein lustiger Sinn, Dein liebenswürdiges Wesen Dich spielerisch über vieles hinwegtänzeln lassen.'
  • Uit een dagboeknotitie van Anne blijkt dat Otto ook een brief aan Margot heeft geschreven, maar dat deze verloren is gegaan. De brief zelf is gedateerd 5 mei 1942, Otto Frank’s vijftigste verjaardag, alsook zijn veertiende huwelijksdag.[2]
  • Volgens Annes dagboek deed Otto mee met de cursus Latijn die Margot tijdens de onderduik volgde.[3]
  • Na zijn terugkeer uit Auschwitz probeerde hij op alle mogelijke manieren informatie over het lot van zijn dochters te krijgen. Hij hield de lijsten van het Rode Kruis bij en deed overal navraag.[4]
  • Op 18 juli 1945 kwam hij via Isa Cauvern in contact met Lientje Brilleslijper, die hem op de hoogte stelde van het overlijden van zijn dochters in Bergen Belsen.[5]
  • Op 19 juli 1945 bracht hij per briefkaart zijn moeder van 'den fürchtbaren Nachricht' op de hoogte.[6]
  • In Het Vrije Volk van 1 augustus 1945 vroeg hij  via een oproep inlichtingen over Margot en Anne: 'In Jan. op transp. vanuit Bergen-Belsen.'[7]
  • Namens Otto Frank verzocht Johannes Kleiman het Rode Kruis om overlijdensverklaringen van Margot en Anne. Op 7 mei 1954 volgde het verzoek om de ontvangen verklaringen zo spoedig mogelijk in de Nederlandsche Staatscourant te publiceren omdat dit nodig was voor het opmaken van een erfrechtverklaring.[8]
  • Over het verlies van zijn kinderen liet Otto Frank zich regelmatig uit in brieven.[9] Hij probeerde zoveel mogelijk over zijn kinderen te weten te komen door contact te zoeken en te onderhouden met hun vroegere vriendinnen, vrienden, klasgenoten en leerkrachten. In relatie tot Margot waren dit bijvoorbeeld: Jetteke Frijda, Barbara Ledermann, Anco Mali, Bella Kohlwey.[10]
  • In een brief aan Jetteke Frijda, klasgennoot van Margot, karakteriseertde Otto Margot als begripvol, erg gesloten, niet zo ijdel als Anne, maar knapper en evenwichtiger, verlegen en gereserveerd.[11]
  • Op 17 november 1966 diende Otto Frank een verzoek in tot schadeloosstelling: '(…) aus Schaden im beruflichen Fortkomen (Ausbildungsschaden)' voor Margot, die haar voorgenomen medicijnenstudie niet had kunnen doen. Hij kreeg een schadeloosstelling van 4.000 DM toegekend.[12]
  • Otto bleef gedurende de rest van zijn leven op 16 februari de verjaardag van Margot optekenen in zijn agenda's. Meestal met de troetelnaam 'Mutz' wat beertje betekent, en soms met 'M.'[13] 
  • In 1968 schreef Otto Frank dat hij zich met Anne 'besser verstand als mit Margot'. Margot had volgens hem minder steun nodig omdat ze niet zo aan stemmingswisselingen leed.[14]

Noten

  1. ^ Margot schreef dit gedicht over in een brief aan haar grootmoeder in Bazel, 21 februari 1941. Familiearchief Anne Frank-Fonds (AFF), Bazel, Alice Frank, AFF_AlF_corr_018.
  2. ^ Anne Frank, Dagboek A, 28 september 1942 (4e), in: Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013. 
  3. ^ Anne Frank, Dagboek B, 11 november 1943, 16 mei 1944, in: Verzameld werk.
  4. ^ AFS, AFC, Otto Frank Archief (OFA), reg.code OFA_071: Brief 7 juli 1945, Otto Frank aan Robert en Lotti Frank: 'I do all to find out more about it and I waver between hope and fear'between hope and fear'.
  5. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_071: Brief Otto Frank aan Robert en Lotti Frank, 26 juli 1945, AFS, AFC, reg. code OFA_002: Agenda Otto Frank 1945.
  6. ^ Dit blijkt uit een kaart van Alice Stern van 4 augustus 1945. AFF, Alice Frank, AFF_AlF_corr_010. Op dat moment was er met Bazel alleen nog maar postkaartenverkeer mogelijk.
  7. ^ Het Vrije Volk, Woensdag 1 augustus 1945.
  8. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_069 (ongedateerd), 109.
  9. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_100: Otto Frank aan Jetteke Frijda, 16 december 1945 ('mijn streven was altijd met mijn kinderen te leven en te trachten hun te begrijpen en te helpen'); AFS, AFC, reg. code OFA_085: Otto Frank aan Joseph Spronz, 13 juni 1947, als hij die gelukwenst met zijn huwelijk en de komende baby ('Ich lebe mit Freunden zusammen, so áusserlich geht es mir ordentlich, aber das eigentliche Leben ist doch vorbei. Ohne Kinder kein Leben!').
  10. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_085, 100, alsmede het Getuigenarchief.
  11. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_100: Brief aan Jetteke Frijda, 16 december 1945; AFS, AFC, reg. code OFA_070: Bitte schreiben Sie mir etwas über Anne Frank.
  12. ^ Op 22 januari 1968 maakte F. Fafflok DM 3.6000 (4.000 minus het honorarium van DM 400,– over op Otto Franks rekening 276485-1 bij de Schweizerischen Bankverein in Bazel. AFS, AFC, reg. code OFA_069.
  13. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_003 t/m 037. Agenda 1972 ontbreekt.