NL

Otto Frank en het typescript van Annes dagboek

De dagboeken van Anne Frank werden door haar vader zelf overgetypt. Die typescripts resulteerden in de publicatie van de eerste uitgave van Het Achterhuis in 1947.

Onderwerp

Annes dagboeken werden door Otto Frank zelf in delen overgetypt om aan zijn vrienden te laten lezen en om te laten vertalen voor zijn familie in Zwitserland. Toen het idee om het dagboek uit te geven postvatte, ontstonden de typescripts die uiteindelijk resulteerden in de publicatie van de eerste editie op 25 juni 1947.[1]

Op 22 augustus 1945 schrijft Otto Frank aan zijn moeder: '(…) Miep hat zufällig eine Alben [sic] retten können und auch Anne’s Tagebucher. Ich habe jedoch noch nicht die Kraft darin zu lesen.'[2] Al gauw raakte hij echter in de greep van het dagboek zoals blijkt uit een brief van 26 september 1945 aan zijn zus Leni: 'Was ich da lese ist unbeschreiblich aufregend u. doch lese ich. Ich kann es euch nicht schildern, ich bin auch nicht fertig mit Lesen und will alles erst durchgelesen haben, bevor ich Auszüge oder übersetzungen mache.' [3]

In november 1945 las Otto Frank voor uit de manuscripten aan vrienden die hem aanmoedigden tot publiceren.[4] Hij liet eerst de verhaaltjes uittypen, die hij vervolgens door Anneliese Schütz in het Duits liet vertalen.[5] De verhaaltjes wilde hij niet steeds uit handen geven, de dagboeken helemaal niet. [6]

Halverwege november 1945 was hij nog niet klaar met het kopiëren van de dagboeken en hij wist niet goed wat hij met sommige passages, bijvoorbeeld over zijn huwelijk met Edith, aan moest: '(…) it is a disagreeable feeling to publish things against her mother- and I have to do it. (…) It keeps my brains busy every day.' [7] Dit eerste, door Otto Frank gemaakte typescript is niet bewaard gebleven.[8]

Otto Frank stuurde in het Duits vertaalde dagboekfragmenten naar familie in Zwitserland. [9]

Typescripts I en II

In het Otto Frank Archief bevinden zich twee complete typescripts die sinds het onderzoek voor de wetenschappelijke uitgave Typescript I en II worden genoemd.[10] Typescript I stelde Otto Frank samen op basis van de losse vellen aangevuld met fragmenten uit dagboek A1, A2 en A3 (zie lemma manuscript). Een aantal passages liet hij bewust weg: 'There are passages I can scrap  f.i [for instance] what she thought about my marriage, her view on politics.'[7]

In Typescript I werden taalkundige en stilistische veranderingen aangebracht. Hierdoor ontstond Typescript II. Typescript II is de aangepaste versie van Typescript I en het werd door Isa Cauvern uitgetypt.[8] Annie en Jan Romein kregen deze tweede versie onder ogen.[8] Uitgeverij Contact gebruikte Typescript II als uitgangspunt voor de eerste editie van het dagboek.[11] Typescript II was ook de basis van de Duitse vertaling door Anneliese Schütz.[12]

Noten

  1. ^ Zie: Sandra van Beek, Geschiedenis van het dagboek: Otto Frank en Het Achterhuis, Amsterdam: Pluijm, 2022; Karen Bartlett, The diary that changed the world: the remarkable story of Otto Frank and the diary of Anne Frank, London : Biteback Publishing, 2022.
  2. ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), Otto Frank Archief (OFA), reg. code OFA_072: Otto Frank aan aan Alice Frank-Stern, 22 augustus 1945.
  3. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_072: Otto Frank aan Leni Elias-Frank, 26 september 1945. 
  4. ^ NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Amsterdam, archief 257d, De dagboeken van Anne Frank, inv. no. 1i: Gespreksverslag Werner Cahn; AFS, AFC, reg. code OFA_072: Otto Frank aan Alice Frank-Stern, 11 november 1945 ('Freitag bei Jetty Cahn, bei Denen ich Annes Tagebuch angefangen habe vorzulesen, um Werners Urteil zu haben wegen der ausgabe. Er ist ja seit Jahren beim Verlag Querido, wo auch Jetty war. Nächsten Freitag Fortsetzung, aber schön jetzt der Eindruck: unbedingt veröffentlichen, ein ganz grosses Werk! Ihr könnt Euch nicht vorstellen, was da allen darin steht, ich kann leider vorerst nichts übersetzen, aber es wird kommen und es wird auch in deutsch heraus gegeben werden und in english. Es behandelt alles was in der Zeit der Versteckseins [sic] im Kreise von verschiedenen Menschen vorkommt, alle Aengste, alle Zwischenfälle, alle Dispute, das Essen, die Politik, die Judenfrage das Wetter, die Stimmungen, die Erziehungsprobleme, Geburtstage, Erinnerungen, kurz alles. Frau Schütz, bei der ich denn Gestern war will nun ein Märchen Blurry, der Weltentdekker [sic] für Euch übersetzen, eine Bärengeschichte'.).
  5. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_072: Otto Frank aan Alice Frank-Stern, 11 november 1945
  6. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_072: Otto Frank aan Alice Frank-Stern, 30 september 1945 ('Ich kann von Annes Tagebüchern nicht abbleiben dabei sind sie so unglaublich aufregend. Ich lasse ihr Geschichtenbuch eben abschreiben, da ich es nicht stets aus Handen geben möchte und einiges in Deutsch übersetzen für Euch. Die Tagebücher kann ich nicht aus der Hand geben, es steht zuviel drin, was für niemand anders bestimmt ist,aber auch da werde ich Auszüge machen'.).
  7. a, b AFS, AFC, reg. code OFA_071: Otto Frank aan Milly Stanfield,16 november 1945.
  8. a, b, c Deze informatie komt volgens de wetenschappelijke editie van het dagboek uit het verslag van het verhoor van Otto Frank, gedateerd 16 juli 1959. Zie Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) (samenst.), De dagboeken van Anne Frank, 5e, verb. en uitgebr. druk, Amsterdam: Bert Bakker, 2001, p. 88, noot 12. Dit verhoor hebben wij vooralsnog niet teruggevonden in het daar genoemde procesdossier Stielau/Buddeberg (p. 41).
  9. ^ AFS, AFC, reg. code OFA_071: Otto Frank aan familie, ongedateerd. 
  10. ^ NIOD, De dagboeken van Anne Frank, p. 73; AFS, AFC, reg. code OFA_093: Typescript I; AFS, AFC, reg. code OFA_094: Typescript II. Daarnaast is er nog een aantal doorslagen en typescripts overgeleverd. AFS, AFC, reg. code OFA_091, 092, 095, 096 en 097.
  11. ^ NIOD, De dagboeken van Anne Frank, p. 81-83: Uitgeverij Contact kortte de tekst in door een aantal passages te schrappen, voerde redactionele veranderingen door en liet seksueel getinte fragmenten weg. Dit gebeurde met instemming van Otto Frank.
  12. ^ NIOD, archief 257d, De dagboeken van Anne Frank, inv. no. 1i: Gesprek met mevr. R.E. Mengelberg-Draber. In november 1945 vertaalde Anneliese Schutz al Blurry der Weltentdecker, eine Bärengeschichte in opdracht van Otto Frank voor zijn familie in Bazel. AFS, AFC, reg. code OFA_072: Otto Frank aan zijn Alice Frank-Stern, 11 november 1945.