Werner Goldschmidt
Werner Goldschmidt huurde een kamer bij de familie Frank aan het Merwedeplein.
Persoon
Werner Goldschmidt was een onderhuurder van de familie Frank in de woning aan het Merwedeplein.[1] Goldschmidt was uit Berlijn naar Nederland gekomen.[2] Hij trouwde in 1936 in Brussel met een niet-Joodse Duitse vrouw. Dit huwelijk hield twee jaar stand.[2] Met zijn moeder Hertha Kaufmann woonde hij in Den Haag, Huizen en Naarden. In maart 1942 kwamen zij vanwege de verplichte 'evauaties' naar Amsterdam.[3] Zijn tweede huwelijk, met Eva Schwarzschild, vond plaats op 5 augustus 1942.[4] Volgens het Bevolkingssregister was hij technisch adviseur en vertegenwoordiger in meubelen van beroep.[2] Later werkte hij als stoker in de Joodse Invalide.[5]
Hoe hij in de zomer van 1942 aan arrestatie ontkwam, staat in de memoires van zijn schoonzus Ellen Schwarzschild beschreven.[6] Hij woonde toen nog op het Merwedeplein. Ellen Schwarschild schrijft ook dat zij en haar andere zus hun zwager als 'de pulser' aanduidden, omdat hij na arrestatie of vertrek van zijn kamerverhuurders zijn eigen inboedel aanvulde.[7]
Net als Ellen en haar zus Ruth, doken Werner en Eva Goldschmidt onder met behulp van Jo Vis uit Amstelveen,[8] maar in november 1943 werd Eva ontdekt en naar Bergen-Belsen gestuurd. Daar werd ze bij de groep ‘Austauschjuden‘ ingedeeld en in juni 1944 uitgewisseld, waarna ze in het Britse Mandaatgebied Palestina terechtkwam.[9] Ook het onderduikadres van Werner werd ontdekt. Op 21 augustus 1944 kwam Werner in Westerbork[10] aan en op 4 september 1944 werd hij gedeporteerd naar Theresienstadt. Eind september werd hij doorgestuurd naar Bergen-Belsen waar hij op 5 februari 1945 omkwam.[11] Even daarvoor, eind januari 1945, had hij nog een hulppaket van het Rode Kruis gekregen, net als de grootmoeder van Hanneli Goslar.[12]
In een uitzending van het Britse tv-programma Who Do You Think You Are ging de Engelse acteur Matt Lucas op zoek naar het verleden van zijn oma Margot Hillel. Zo ondekte hij familieleden van zijn oma waar zij hem nooit over heeft verteld en waarvan een aantal zijn vermoord in de concentratiekampen, waaronder haar neef Werner Goldschmidt.[13]
Noten
- ^ Wordt door Anne aangeduid als: een lange vent, met een bril, ± 35 jaar en een onsymphatiek uiterlijk. Anne Frank, Verhaaltjes en gebeurtenissen uit het Achterhuis, "Pension- of huurgasten", 15 oktober 1943, in: Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013. Zie ook: Dagboek A, 14 & 22 augustus 1942, 21 september 1942, 2e, 25 september 1942, 2e, en 5 november 1942.
- a, b, c, d, e Stadsarchief Amsterdam, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart W. Goldschmidt.
- ^ SAA, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaarten W.I. Goldschmidt en H.S. Kaufmann.
- ^ Zie noot 1 en Het Joodsche Weekblad, 31 juli 1942.
- ^ Ellen Schwarzschild, Niet lesen Als ’t U blieft. Nicht lesen Bitte. Onuitwisbare herinneringen (1933-1943), Amstelveen: s.n., 1999, p. 64.
- ^ Schwarzschild, Niet lesen Als ’t U blieft, p. 50-53.
- ^ Schwarzschild, Niet lesen Als ’t U blieft, p. 72-73.
- ^ Schwarzschild, Niet lesen Als ’t U blieft, p. 83.
- ^ Joods Amsterdam: Werner Goldschmidt.
- ^ Op weg naar Westerbork wist hij nog een brief uit de trein te gooien. Kamp Westerbork - Digitale collectie: Brief van Werner Goldschmidt aan de familie Deenik vanuit de trein gegooid.
- ^ Joods Amsterdam: Werner Goldschmidt; Joods Monument: Werner Goldschmidt.
- ^ International Tracing Service (ITS), Bad Arolsen, doc. nr. 3396827#1: Brief ‘Commission Mixte de Secours de la Croix-Rouge Internationale aan Deutsches Rotes Kreuz, Generalführer Hartmann, 23 januari 1945, met opgaven van 51 ontvangers.
- ^ British TV cooking contest host discovers his family member lived with Anne Frank, The Times of Israel, 22 juli 2022.