Meta Hartog

Meta, of soms Metha, Hartog was een dochter van Eva Holländer, een zus van Abraham Holländer, de vader van Edith. Eva Holländer was getrouwd met slager en veehandelaar Albert Hartog.^[1] Albert Hartog was niet alleen een zwager van Abraham, maar ook diens stiefneef. Gudula Mencken, tweede vrouw van Moses Hartog en Alberts stiefmoeder, was een zus van Sara Mencken, de moeder van Abraham.^[2] Na de dood van Alberts eerste vrouw, Johanna Holländer,^[3] in 1894 trok haar jongere zus Eva in bij Albert om voor zijn vier moederloze kinderen - Goldine, Emil, Martha en Eugen - te zorgen. Albert en Eva huwden een jaar later en kregen samen nog zeven kinderen: Selma, Gustav, Metha, Bert, Curt, en de tweeling Ewalda en Johanna.^[1]

De levensloop van een aantal van Metas broers en zusters kan bijzonder worden genoemd: zij waren actief in het communistische verzet tegen de nazi’s en betaalden daar soms een hoge prijs voor. Vier van de zes zussen - Golda, Selma, Ewalda en Johanna - emigreerden naar de Sovjet-Unie, waar zij te maken kregen met de willekeur van het terreurregime van Stalin.^[4] Drie van vijf broers dienden in de Duitse krijgsmacht in de Eerste Wereldoorlog. Emil diende tot het einde van de oorlog in de Duitse marine. Gustav en Eugen werden opgeroepen voor legerdienst. Beiden werden militair onderscheiden: Gustav met het "IJzeren Kruis 1e Klasse" (EK-I), Eugen met het "IJzeren Kruis 2e Klasse" (EK-II).^[5] Eugen sneuvelde in augustus 1916 op het slagveld. Gustav werd na een veelbewogen leven vermoord in Auschwitz, evenals zijn broer Emil. ^[6]

Er is weinig bekend over de jonge jaren van Meta, behalve dat zij een van nichtjes was met wie Edith in Aken naar school was gegaan.^[7] Zij was een van de drie Hartog-kinderen die eind jaren dertig naar de Verenigde Staten emigreerden. Een andere zus, Martha, was kort voor de Eerste Wereldoorlog verhuisd naar Boedapest. Ze stichtte daar een gezin en stierf in 1995 in Hongarije op 103-jarige leeftijd.^[8]

In 1920 maakte Meta haar debuut als operazangeres in het Aachener Stadttheater. Na 1927 werkte zij bij verschillende operahuizen, zoals het Landestheater Darmstadt, als solist of in het operakoor. Nadat de nazi’s aan de macht waren gekomen, waren Joodse kunstenaars niet langer welkom en werd Meta ontslagen. Ze keerde terug naar Aken en hielp haar moeder bij de zorg voor vader Albert.

In 1937 kon Meta Duitsland verlaten dankzij financiële steun van haar jongere broer Bert. Met het passagiersschip de SS President Harding arriveerde zij op 17 juli 1937 in de haven van New York. Curt, haar jongste broer, die evenals Bert al in de VS woonde, had voor haar ingestaan. Kort na haar aankomst in New York vond Meta een aanstelling bij de Metropolitan Opera, waar ze tot 1966 bleef zingen.^[9] Moeder Eva emigreerde in januari 1939 naar de VS met hulp van drie van haar kinderen die daar al verbleven, en trok in bij dochter Meta. Haar echtgenoot Albert was in januari 1938 overleden. In 1949 keerde Eva terug naar Duitsland en vestigde zich in Oost-Berlijn (DDR), waar zij werd herenigd met haar dochters Selma, Johanna en Ewalda.^[8] Ze stierf in 1956. In de jaren vijftig bezocht Meta haar familieleden in Oost-Berlijn meerdere malen. Na haar dood plaatsten broers Bert en Curt een korte overlijdensadvertentie in Aufbau.^[10]

Bron persoonsgegevens.^[11]