Hello Silberberg

Helmut (Hello) Silberberg werd op 8 juni 1926 geboren en was de zoon van Leo Silberberg en Selma Silberberg-Levie. In zijn jeugd woonde hij in Gelsenkirchen, waar zijn vader samen met een broer een kledingwinkel had op Bochumer Straße 12. Hij groeide op in een liberaal Joods gezin en ging naar de Joodse Volksschule op Ringstraße 44.^[1]

In de jaren dertig kwam hij tijdens de zomervakanties vaak bij zijn grootouders Joël Levie en Sarah Levie-Salm in Amsterdam. Zijn grootvader gaf de voorkeur aan de naam Hello boven Helmut. Vrienden en bekenden in Amsterdam namen dit over.^[2] Op zijn twaalfde, vlak na de Kristallnacht in november 1938, vluchtte hij voor de nazivervolgingen met de trein naar Amsterdam. Daar trok hij in bij zijn grootouders op de Zuider Amstellaan. Het lukte zijn ouders niet om ook naar Nederland te komen en zij besloten naar België te vluchten. Daar huurden zij een kamer in Brussel.^[3]

Door zijn vele vakanties in Amsterdam beheerste Hello naar eigen zeggen de Nederlandse taal al aardig. Toch stuurde zijn opa hem eerst naar een voorbereidende school om Nederlands te leren.^[4] Dit was de Diezeschool op Dintelstraat 11 in Amsterdam. Benjamin Reens gaf daar een ‘Overgangscursus’ aan kinderen van immigranten, voornamelijk Duitse vluchtelingen.^[5] Na de segregatie van het onderwijs ging hij naar een privéschool waar Joodse leerlingen nog wel welkom waren. Dit was de Meubelmakersvakschool op Laurierstraat 107.^[6] Met zijn grootouders bezocht hij de synagoge in de Lekstraat en hij was lid van de zionistische jeugdvereniging Maccabi Hatzair. Margot Frank was ook lid van deze club, maar Hello kan zich niet herinneren dat hij haar daar ooit heeft ontmoet.^[7]

Hello en Anne leerden elkaar in 1942 kennen via Wilma de Jonge. Zij was een achternicht van Hello, waar Anne bevriend mee was. Wanneer Hello en Anne elkaar ontmoetten is onduidelijk. Hello herinnerde zich dat hij Anne voor haar verjaardag op 12 juni bloemen gaf.^[8] In haar dagboek beschrijft Anne haar verjaardagcadeaus en noemt daarbij ook de anjers die ze van Hello kreeg.^[9] Toen ze in 1944 haar dagboek begon te herschrijven, met het oog op publicatie, paste ze haar eerste ontmoeting met Hello aan. Anne schreef toen dat hij haar op 23 juni 1942 aansprak bij de rijwielstalling op het Merwedeplein, waarna ze bevriend raakten.^[10] Hello kon zich deze ontmoeting bij de rijwielstalling ook herinneren, maar hij wist niet meer wanneer ze elkaar daar zagen.^[8]

Hello en Anne spraken meermaals af en hij werd ook bij de familie Frank thuis uitgenodigd om kennis te maken met Annes ouders. In haar dagboek schrijft Anne dat iedereen denkt dat ze verliefd zijn op elkaar, maar dat dit volstrekt niet waar is. Ze schrijft echter ook dat ze erg van Hello's gezelschap geniet.^[11] Op 5 juli 1942 zagen de twee elkaar ’s ochtends, maar toen Hello in de middag weer bij haar huis aanbelde werd de deur niet geopend. Anne beschrijft dit voorval in haar dagboek op 8 juli 1942. Zij mocht niet opendoen toen Hello aanbelde. Vlak daarvoor was namelijk de oproep voor Margot, om zich te melden voor transport naar Duitsland, aan de deur bezorgd en het gezin bereidde zich voor om zo snel mogelijk onder te duiken.^[12]

Tijdens een razzia in de zomer van 1942 werd Hello gearresteerd, maar hij wist te ontsnappen uit de vrachtwagen. Zijn grootouders vonden het toen niet langer veilig dat hij bij hen in Amsterdam verbleef. Hello vluchtte daarom met de hulp van een kennis naar zijn ouders in België. Hij had daar een valse identiteitskaart op naam van Edmond Mertens.^[13] Op 16 augustus 1942 dook hij samen met zijn ouders onder in de buurt van Brussel. Toen de stad op 3 september 1944 werd bevrijd, had Hello ongeveer vijfentwintig maanden ondergedoken gezeten. Later hoorde hij dat op diezelfde dag Anne en de andere onderduikers uit het Achterhuis op transport waren gezet van Westerbork naar Auschwitz.^[14]

Op 19 december 1947 emigreerde Hello vanuit Antwerpen naar de Verenigde Staten. Hij kwam op 3 januari 1948 aan in New York, waar hij bij zijn oom Max Silverberg ging wonen en de naam Edmond (Ed) Silverberg aannam.^[15] In 1951 trouwde hij met Marlyse Gutkind en samen kregen zij twee kinderen.^[16]

Bron persoonsgegevens.^[17] Adressen: Zuider Amstellaan 191 (ingeschreven 15 februari 1939);^[18] 137, 41 169th St., Jamaica, Long Island, New York.