NL

David de Levita

David de Levita was een schoolgenoot van Margot Frank op de Jekerschool en op het Joods Lyceum in Amsterdam.

Persoon

Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting Amsterdam
  • David Joël de Levita
  • Geboren op: 5 augustus 1926
  • Geboren in: Amsterdam, Nederland
  • Overleden op: 9 juni 2019
  • Overleden in: Amsterdam, Nederland

David de Levita, uitsnede van een klassenfoto bij de Pyramide van Austerlitz, 9 juli 1936

Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting Amsterdam

Publiek Domein

David Joël (Dabbi) de Levita werd geboren in een socialistisch Joods gezin. Zijn ouders Adolf de Levita (23 juni 1868 - 26 april 1934) en Catharina de Levita-Godefroi (24 mei 1892 - 4 juni 1943) waren werkzaam in de diamantbewerking en waren actief lid van de Algemeene Nederlandsche Diamantbewerkersbond.[1] Zijn vader was daarnaast betrokken bij de oprichting van de Amsterdamse afdeling van de SDAP.[2] David had twee jongere broers, Frans (19 januari 1928 - 31 mei 1944) en Henri (19 mei 1931 - 4 juni 1943). Een oudere broer Frank was in 1926 op tweejarige leeftijd overleden.[3]

David ging naar de Jekerschool en hij zat daar in ieder geval in het schooljaar 1935-’36 bij Margot Frank in de vierde klas. Dat jaar gingen ze op schoolreisje naar de Pyramide van Austerlitz. Op een foto die daar is gemaakt staan David de Levita en Margot Frank tussen ongeveer veertig kinderen.[4] Zijn broer Frans zat in dezelfde klas als Sanne Ledermann, een goede vriendin van Anne Frank. Na afronding van de lagere school in 1938 ging David naar het Vossius Gymnasium en Margot naar het Gemeentelijk Lyceum voor Meisjes.[5]

Als gevolg van de door de Duitse bezetter ingevoerde anti-Joodse maatregelen werden in 1941 alle Joodse leerlingen naar zogenoemde Joodse scholen gestuurd. Zowel David als Margot kwam toen terecht op het Joods Lyceum in Amsterdam. Margot werd in klas 4B2 geplaatst. David kwam in de parallelklas 4G, met onder andere Heinz Geiringer, de oudere broer van Eva Schloss-Geiringer.[6]

Net als Margot ontving David in juli 1942 een oproep om zich te melden voor transport naar nazi-Duitsland. Een buurman hielp hem aan een functie als fietskoerier voor de Joodsche Raad in Amsterdam, Hij verkreeg daardoor een “Sperr-stempel” en daarmee uitstel van gedwongen deportatie.[7] Met slechts vijf andere kinderen begon hij het schooljaar 1942-‘43 in klas 5G.[6]

Tijdens een grote razzia op 25 en 26 mei 1943 werden er in het centrum van Amsterdam ongeveer drieduizend Joden opgepakt.[8] David logeerde die avond bij Ezechiël (Eddy) Luza, een vriend die hij kende van het Joods Lyceum.[9] De familie van Eddy was van plan om te gaan onderduiken en David kwam afscheid nemen. De volgende dag ontdekte hij dat zijn eigen woonwijk was afgesloten en dat zijn moeder en jongste broer Henri waren opgepakt.[10] Zij werden op 4 juni 1943 vermoord in vernietigingskamp Sobibor.[3]

David en Eddy Luza verbleven tijdens de zomer van 1943 samen met Davids broer Frans, die ook aan de razzia was ontsnapt, op verschillende onderduikadressen, waaronder een watersportcamping in Friesland. Toen ze terugkeerden naar Amsterdam besloot Frans om zelf een onderduikplek te zoeken.[11] Hij werd eind 1943 opgepakt en stierf op 31 mei 1944 in Auschwitz.[3] Eddy Luza werd in augustus 1943 bij een paspoortcontrole gearresteerd en naar Auschwitz gedeporteerd, waar hij op 31 maart 1944 stierf.[9] David vluchtte na de arrestatie van zijn vriend naar een oom en tante in Nijmegen. Met hun hulp vond hij een onderduikadres in Hattem, waar hij tot het eind van de oorlog verbleef.[12]

Na de bevrijding keerde David terug naar zijn oom en tante in Nijmegen. Daar ging hij naar de eindexamenklas van het gymnasium. Omdat hij niet het hele schooljaar had doorlopen, kreeg hij geen diploma. Hij deed vervolgens het staatsexamen en begon in september 1945 met een studie medicijnen in Amsterdam.[13] Hij werd psychiater met een specialisatie in kinderpsychiatrie en behandelde getraumatiseerde Holocaustoverlevenden. Gedurende zijn carrière was David verbonden aan verschillende universiteiten als (bijzonder) hoogleraar. In de jaren negentig richtte hij zich op de transgenerationele trauma’s van nakomelingen van oorlogsslachtoffers.[14] Naast zijn werk als psychiater was hij ook beeldend kunstenaar en musicus.

Op 23 juli 1953 trouwde David met Henriette (Jet) Isaac (7 november 1929 - 9 januari 2013). Zij was net als hij psychiater. Samen kregen ze drie kinderen.[15] Na het overlijden van zijn vrouw Jet hertrouwde hij met de beeldend kunstenaar Maartje Pinkus.[15]

Bron persoonsgevens.[16] Adressen: Weesperzijde 59, Amsterdam; Rijnstraat 61 II, Sarphatistraat 143 II (1939), Amsteldijk 104 III (1946).

Noten

  1. ^ Stadsarchief Amsterdam (SAA), Dienst Bevolkingsregister, archiefkaarten, toegang 30238, inv. nr. 270: archiefkaart Catharina Godefroi; Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis (IISG), Archief ANDB, Ledenkaart ANDB Catharina de Levita-Godefroi, inv. nr. ARCH00210.9430.
  2. ^ Salvador Bloemgarten, Levita, Adolf Samson de, Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeiderbeweging in Nederland.
  3. a, b, c SAA, Dienst Bevolkingsregister, archiefkaarten, toegang 30238, inv. nr. 504: archiefkaarten Frans de Levita; Henri de Levita; Gatharina Godefroi.
  4. ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), B_Getuigen_III_031.
  5. ^ AFS, Getuigenarchief, Levita, David de, transcriptie interview David de Levita door Teresien da Silva, 21 november 2011, p. 8-10.
  6. a, b Dienke Hondius, Absent. Herinneringen aan het Joods Lyceum Amsterdam 1941-1943, Amsterdam: Vassallucci, 2001, p. 283.
  7. ^ AFS, Getuigenarchief, interview David de Levita, p. 14.
  8. ^ J. Presser, Ondergang. De vervolging en verdelging van het Nederlandse Jodendom, 1940-1945, 's-Gravenhage: Staatsuitgeverij, 1965, deel I, p. 372-373.
  9. a, b SAA, Dienst Bevolkingsregister, archiefkaarten, toegang 30238, inv. nr. 526: archiefkaart Ezechiël Luza; Arolsen Archives, Incarceration Documents, List of names of Jewish victims of the Nazi regime in the Netherlands 1941-1945, Reference code: 3260015: Ezechiel Luza.
  10. ^ David de Levita, Mevrouw is dit uw zoon? Trophonios Publishing, Zaandam, 2013, p. 38-41.
  11. ^ De Levita, Mevrouw is dit uw zoon?, p. 40-56. 
  12. ^ Ibidem, 58-59.
  13. ^ AFS, Getuigenarchief, interview David de Levita, p. 16-17.
  14. ^ Petra Aarts, 'Transgenerationele oorlogsgevolgen: Gesprek met prof. Dr. D.J. de Levita’, Icodo Info, 8, 2, juli 1991, p. 18-26, website Psychotraumanet.
  15. a, b Jop van Kempen, ‘David de Levita (1926-2019): voor het geluk geboren, later kwam het schuldgevoel’, in : Het Parool, 24 juni 2019.
  16. ^ SAA, Dienst Bevolkingsregister, archiefkaarten, toegang 30408, inv. nr. 301: archiefkaart David Joël de Levita.

Digitale Bestanden (1)

De Jekerschool bij de Pyramide van Austerlitz.

Gebruiksrechten: Publiek domein

Fotograaf: Collectie kan worden ingezet voor publiek.