NL

Hildegard Lewkowitz - Bloch

Hildegard Lewkowitz - Bloch was een buurtgenoot van de familie Frank.

Persoon

  • Hildegard Lewkowitz - Bloch
  • Geboren op: 18 mei 1897
  • Geboren in: Breslau, Duitsland

Anne noemt haar in haar dagboek in verband de perikelen rond de in hun woning achtergebleven onderhuurder Werner Goldschmidt.[1]

Hildegard Bloch was op 4 maart 1917 in Breslau getrouwd met de joodse theoloog en filosoof Albert Lewkowitz.[2] Hun zoon Karl Friedrich werd geboren op 10 september 1922. 

In oktober 1939 vertrok het echtpaar Lewkowitz naar Nederland, waar Albert wijsbegeerte doceerde aan het Nederlands Israëlietisch Seminarium in Amsterdam.[3] Hun zoon was zionist en was in december 1938 al naar Nederland uitgeweken, waar hij zich vrijwel direct na aankomst vestigde in het Werkdorp Wieringermeer, waar uit Duitsland en Oostenrijk gevluchte (jonge) Joden een agrarische vakopleiding volgden.[4]

Op 4 mei 1940 werd het echtpaar hun deutschen Staatsangehörigkeit afgenomen.[5]

Op 29 augustus 1940 kregen zij en hun zoon van de Burgemeester van Amsterdam een verklaring van goed gedrag, bedoeld voor emigratie naar de Verenigde Staten.[6] Dit duidde er op dat hun aanvraag voor de VS in een betrekkelijk vergevorderd stadium was. Waarom het gezin uiteindelijk niet kon vertrekken, is niet bekend.

Op 11 juni 1941 was er in Amsterdam-Zuid een razzia die voornamelijk gericht was op voormalige bewoners van Werkdorp Wieringermeer. Onder de gearresteerden was Karl Friedrich Lewkowitz.[7] Hij werd via kamp Schoorl afgevoerd naar Mauthausen waar hij op 30 oktober 1941 werd vermoord.[4]

Hildegard werkte als machinaal breister voor de Joodse Raad.[2] Ook Albert werkte voor de Raad en zij hadden daarom een Sperre. Zij werden tot 'uitwisselingsjoden' bestempeld op grond van de Alberheimverklaring, die behelsde dat de betrokkenen geschikt waren voor pionierswerk in Palestina, en daar tegen een forse betaling naar toe zouden kunnen emigreren.[8] Op 15 december 1943 werden zij naar Westerbork gestuurd en vandaaruit gingen zij op 11 januari 1944 met 1.037 'uitwisselingsjoden' op transport naar Bergen-Belsen.[4] Zij behoorden tot de 222 Joden die via uitwisseling van gevangenen met de Duitsers op 10 juli 1944 Palestina wisten te bereiken.[9]

Bron persoonsgegevens.[2] Adressen: Biesboschstraat 15 III, Amsterdam (juni ‘40); 11 III (feb. ’41); Joubertstraat 21 (mei ’43).[2]

Noten

  1. ^ Anne Frank, Dagboek A, 22 augustus 1942, in: Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013..
  2. a, b, c, d Stadsarchief Amsterdam (SAA), Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart H. Bloch.
  3. ^ Alfred Jospe, "Lewkowitz, Albert" in: Neue Deutsche Biographie, 14 (1985), p. 417-418 [Online-Version].
  4. a, b, c Werkdorp Wieringemeer: Karl Friedrich Lewkowitz; Spuren im Vest - Juden im Vest Recklinghausen: Lewkowitz Karl Friedrich.
  5. ^ Hans Georg Lehmann & Michael Hepp (Einl.), Die Ausbürgerung deutscher Staatsangehöriger 1933 – 45 nach den im Reichsanzeiger veröffentlichten Listen. Band 1. Listen in chronologischer Reihenfolge, München: Saur, 1985, p. 326.
  6. ^ SAA, Secretarie, Afdeling Algemene Zaken (toegang 5181), indicateur van aanvragen van verklaringen van Nederlanderschap en goed gedrag, volgnrs. 3447, 3448 en 3449.
  7. ^ NIOD Nederlands Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, Archief Joodsche Raad (toegang 182), inv. nr. 263, lijst van de op 11 Juni 1941 gearresteerde Joodsche mannen, p. 2.
  8. ^ Joods Monument: De Albersheimverklaring.
  9. ^ NOS 1944-1945 - Het Bevrijdingsjaar: Joodse gevangenen uitgewisseld met opgepakte nazi’s.