NL

Benjamin Holländer (1830)

Benjamin Holländer was de grootvader van Edith Frank-Holländer.

Persoon

Fotograaf onbekend.
  • Carl Benjamin Holländer
  • Geboren op: 9 augustus 1830
  • Geboren in: Niedermerz, Duitsland
  • Overleden op: 15 december 1924
  • Overleden in: Aken, Duitsland

Benjamin Holländer, grootvader van Edith Holländer, in 1912.

Fotograaf onbekend.

Publiek domein

Benjamin, of Carl Benjamin Holländer[1] was een zoon van Levy Holländer (*1799), koopman uit Brachelen[2] en Johanna Elkan (1805-1832).[3] De naam Holländer zou er op kunnen wijzen dat de familie oorspronkelijk uit Nederland afkomstig was,[4] maar het is waarschijnlijker dat voorouders van van Edith Holländer in de achttiende eeuw om economische redenen vanuit Hessen naar het westen zijn getrokken en terechtkwamen in Elsoff, een plaats in de Duitse gemeente Bad Berleburg in Noordrijn-Westfalen. Daar woonde aan het eind van de 18e eeuw Wolff (Wolf) Holländer met echtgenote Hundchen Löwenthal. Hun oudste zoon Levy was gehuwd met Johanna Elkan. Zij zijn de overgrootouders van Edith Holländer.[5]

Na de dood van Johanna in januari 1832, hertrouwde Levy in juli 1832 met Kaedal Levi (* 1803). Uit dat huwelijk werden nog eens zeven kinderen geboren, drie halfbroers en vier halfzusters van Benjamin: Moises (1832), Helena (1834), Henriette (1836), de tweeling Meyer (1838) en Bernardine (1838), Joseph (1840) en Caroline (1842). Kaendal Levi had ook nog een zoon, Simon (1827) uit haar eerste huwelijk.[6]

In 1858 trouwde Benjamin met dienstmeid Sara Bertha Menken (1832-1930). Zij kregen negen: Emanuel (1859), Abraham (1860) - de vader van Edith -, Johanna (1862), Rosa (1864), Henriette (1865), Caroline (1869), Eva (1871), Moses 'Max' (1874) en Karl (1875). In hetzelfde jaar dat Benjamin in het huwelijk trad, richtte hij de onderneming B. Holländer op, een bedrijf dat handelde in lompen en oud ijzer. Later zou het bedrijf onder leiding van zoon Abraham uitgroeien tot een groothandel in stoomketels, allerlei soorten apparaten en machines tot aan complete fabrieksinrichtingen, en daarmee een van de grootste ondernemingen van Aken worden.[7]

Oudste zoon Emanuel (1859->1930) emigreerde naar de Verenigde Staten, trouwde daar met een Ierse vrouw en stierf kinderloos in New York.[8]

Johanna Holländer (1862-1894) trouwde met slager en veehandelaar Albert Hartog en kreeg met hem vier kinderen.[9] Albert Hartog was niet alleen een schoonzoon van Benjamin, Abraham, maar ook diens stiefneef. Gudula Mencken, tweede vrouw van Moses Hartog en Alberts stiefmoeder, was een zus van Sara Mencken, de echtgenote van Benjamin.[10] Na de dood van Johanna in 1894 op 31-jarige leeftijd trok haar jongere zus Eva Holländer in bij weduwnaar Albert om voor zijn vier moederloze kinderen te zorgen. Zij huwden een jaar later en kregen nog zeven kinderen.[11] De elf Hartog-kinderen waren volle neven en nichten van Edith Holländer. Het levensverhaal van een aantal van hen kan bijzonder worden genoemd: zij waren actief in het communistische verzet tegen de nazi’s en betaalden daar soms een hoge prijs voor.[12] Vier van de zes dochters emigreerden naar de Sovjet-Unie, waar zij te maken kregen met de willekeur van het terreurregime van Stalin.[13] Twee van de vier zoons werden vermoord in Auschwitz.[14] Eva Hartog-Holländer emigreerde in januari 1939 naar de Verenigde Staten met hulp van drie van haar kinderen die daar al verbleven, en trok in bij haar dochter Meta, een operazangeres bij de Metropolitan Opera in New York.[15] Haar echtgenoot Albert was in januari 1938 al overleden. In 1949 keerde Eva terug naar Duitsland en vestigde zich in Oost-Berlijn, waar zij werd herenigd met drie van haar dochters in Oost-Berlijn.

Rosa Holländer trouwde met slager Salomon (Sally) Randerath. Beiden overleden voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, op 75-jarige respectievelijk 72-jarige leeftijd.[16]

Ook dochter Henriette trouwde een slager: Simon DeFries.[17] Dat huwelijk bleef kinderloos. Na de dood van haar echtgenoot in januari 1939 vluchtte Henriette naar Nederland om aan vervolging door de nazi’s te ontkomen. Daar vond zij toevlucht in Deventer bij Aron Mozes Zendijk, diens vrouw Tina en hun zoon Max.[18] Dit was een slagersfamilie, evenals de aan hen verwante DeFries-familie. Simon DeFries was een broer van Tina’s moeder, Sibilla DeFries. Henriette was dus een aangetrouwde tante van Tina.[19] Henriette werd samen met het echtpaar Zendijk begin januari 1943 opgepakt bij de laatste razzia in Deventer, en kwam op 15 januari 1943 aan in Westerbork. Van daaruit werd zij op 29 januari 1943 op transport gezet naar Auschwitz en bij aankomst vergast.[20]

Caroline Holländer was gehuwd met haar neef Joseph (Josef) Holländer, een zoon van een halfbroer van haar vader Benjamin.[21] Joseph Holländer handelde ook in schroot en oud ijzer, evenals zijn vader Moises en oom Benjamin. Na de dood van Joseph in 1935 kwam het bedrijf in handen van zoon Erich, die in 1937 in Heerlen een eigen bedrijf, NV IJzerwerk, zou opzetten. Weduwe Caroline werd in juli 1942 gedeporteerd naar het getto van Theresienstadt, vanwaaruit ze twee maanden later naar vernietigingskamp Treblinka werd gestuurd. Daar werd ze waarschijnlijk direct na aankomst vermoord.[22]

Evenals zijn oudere broer Abraham en zwager Joseph bezat Moses 'Max' Holländer een groothandel in ijzer, staal en metalen. Hij overleed op 38-jarige leeftijd op 9 februari 1913; zijn weduwe en vier kinderen - Irene, Ernst, Richard en Alfred - wisten allemaal Duitsland tijdig te verlaten en aan vervolging door de nazi's te ontkomen.[23]

Karl Holländer was getrouwd met een Engelse en woonde in Engeland.[24] Toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak, werd hij gedwongen terug te keren naar Duitsland, waar hij werd ingelijfd in het Duitse leger bij het II. Landsturm-Infanterie-Batallon Trier. Hij overleed op 18 december 1915 in het Reserve-Lazarett III Luisenhospital Aachen aan een (onbekende) ziekte. Zijn weduwe dreef later een wolwinkel in Aken

In zijn laatste levensjaren blind geworden, overleed Benjamin Holländer in 1924 op 94-jarige leeftijd, vier jaar later gevolgd door zoon Abraham, who lived to be 'only' 67.

Bron persoonsgegevens.[3]

Noten

  1. ^ In sommige publicaties wordt hij Carl Benjamin Holländer genoemd. Zie: Carol Ann Lee, Anne Frank 1929-1945. Het leven van een jong meisje: de definitieve biografie, Amsterdam: Uitgeverij Balans, 2009, p. 53; Melissa Müller, Anne Frank: de biografie, 5e geh. herz. dr., Amsterdam: Bert Bakker, 2013, p. 64.
  2. ^ Hij wordt genoemd in het Adreßbuch der Kaufleute und Fabrikanten von ganz Deutschland, so wie der Haupt-, Handels- und Fabrikorte, 4e Ausg. 5. Teil, Nürnberg, 1833, p. 331.
  3. a, b Familienbuch Euregio: Benjamin Holländer.
  4. ^ Voor etymologie van de achternaam Holländer, zie: iGenea, Nachname Holländer - Bedeutung und Herkunft. Carol Ann Lee schrijft, zonder daar overigens bewijs voor te leveren: 'De naam Holländer (…) is een overblijfsel van het feit dat de familie haar wortels in Amsterdam vindt; eind achttiende eeuw, begin negentiende eeuw emigreerde de familie Holländer naar Duitsland'. Lee, Anne Frank 1929-1945, p. 53.
  5. ^ Voor de afstamming van de familie Holländer, zie Holger A. Dux, 'Zur Geschichte der Vorfahren der Anne Frank in Aachen', in: Winfried Casteel & Yvonne Hugot-Zgodda (Red.), Beiträge zur Geschichte des Nationalsozialismus in Aachen, Aachen: Volkshochschule Aachen, 2012; Arbeitskreis NS Gedenkstätten in NRW e.V.: Jüdisches Leben in Siegen: von den Anfängen bis zur Gegenwart.
  6. ^ Familienbuch Euregio: Levy Holländer.
  7. ^ Holger A. Dux, 'Zur Geschichte der Vorfahren der Anne Frank in Aachen', in: Winfried Casteel & Yvonne Hugot-Zgodda (Red.), Beiträge zur Geschichte des Nationalsozialismus in Aachen, Aachen: Volkshochschule Aachen, 2012.
  8. ^ Familienbuch Euregio: Manuel Holländer. Carol Ann Lee suggereert, op gezag van Otto Frank, dat Manuel een schuinsmarcheerder was, een drinkebroer en een gokker die zijn geld aan vrouwen verkwistte en daarom naar Amerika werd gestuurd – een soort verbanning in die tijd. Lee, Anne Frank 1929-1945, p. 53.
  9. ^ Familienbuch Euregio: Johanna Holländer.
  10. ^ Familienbuch Euregio: Moses Hartog.
  11. ^ Familienbuch Euregio: Eva Holländer.
  12. ^ Stefan Kahlen, Die spannende Genealogie der jüdischen Familie Hartog aus dem Rheinland – Kommunistischer Widerstand, Verwandtschaft zu Anne Frank und Shoaopfer, Website Hans-Dieter Arntz, 3 juni 2014.
  13. ^ Zie het portret van Golda Hartog door Curt H. Hartog op de website van het Gedenkbuchprojekt für die Opfer der Shoah aus Aachen e.V. 2002-2020. Zie ook: Kahlen, Die spannende Genealogie der jüdischen Familie Hartog aus dem Rheinland.
  14. ^ Zie de portretten van Emil Hartog en Gustav Hartog door Curt H. Hartog op de website van Gedenkbuchprojekt für die Opfer der Shoah aus Aachen e.V. 2002-2020. Zie ook: Kahlen, Die spannende Genealogie der jüdischen Familie Hartog aus dem Rheinland.
  15. ^ Meta (Metha) Hartog was een zangeres, maakte haar debuut in 1920 in het Aachener Stadttheater. Na 1927 werkte zij bij verschillende operahuizen, zoals het Landestheater Darmstadt, als solist of in het operakoor. Nadat de nazi’s aan de macht waren gekoen, waren Joodse kunstenaars niet langer welkom en werd Meta ontslagen. Ze keerde terug naar Aken en hielp haar moeder bij de zorg voor haar vader. In 1937 kon Meta Duitsland verlaten met de financiële steun van haar broer Bert. Met het passagiersschip de President Harding arriveerde Meta op 17 juli 1937 in de haven van New York. Curt, een andere broer, die evenals Bert al in de VS woonde, had voor haar ingestaan. Kort na haar aankomst in New York vond Meta een aanstelling bij de Metropolitan Opera, waar ze tot 1966 werkte. Familienbuch Euregio: Metha Hartog. Zie ook: Kahlen, Die spannende Genealogie der jüdischen Familie Hartog aus dem Rheinland.
  16. ^ Familienbuch Euregio: Rosa Holländer.
  17. ^ Familienbuch Euregio: Henriette Holländer,
  18. ^ Zie: Struikelstenen in Deventer: Familie Aron Mozes Zendijk.
  19. ^ Zie Akevoth: Family page Abraham Defries. Op Joods Monument, Henriette DeFries-Holländer, en ook op de website van Struikelstenen in Deventer, Henriëtte Defries- Holländer, wordt gesteld dat de moeder van Tina een zus van Henriëtte was. Dat klopt niet.
  20. ^ Struikelstenen in Deventer, Henriëtte Defries- Holländer.
  21. ^ Familienbuch Euregio: Caroline Holländer.
  22. ^ Juden in Eschweiler, Aachen gedenkt Lina Holländer aus Eschweiler, 19 juni 2016.
  23. ^ Familienbuch Euregio: Moses Max Holländer.
  24. ^ Ook geschreven als Carl, zie: Familienbuch Euregio: Carl Holländer.

Digitale Bestanden (1)

Overlijdensadvertentie van Benjamin Holländer in de Kölnische Zeitung, 17 juli 1924

Gebruiksrechten: Publiek domein

Fotograaf: De collectie kan worden ingezet voor het publiek.