Margot Frank en cursus Latijn bij de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI)

Eind 1943 begon Margot met een schriftelijke cursus Latijn bij de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI).^[1] Ze volgde de cursus op naam van Elly 'Bep' Voskuijl. Ze koos voor een tempo van een les per week, voor betaling per maand vooruit en ze wilde het lesmateriaal na afloop behouden.^[2] Op 2 november 1943 verstuurde LOI de ontvangstbevestiging van Margots aanmelding.^[3] De cursus duurde ongeveer 1 jaar en kostte fl 7,50 per maand.^[4]

Anne schrijft hierover in haar dagboek op 3 november 1943:

'Om ons wat afleiding en ontwikkeling te bezorgen heeft vader een prospectus van de Leidse onderwijsinstellingen aangevraagd. Margot neusde het dikke boekje wel drie keer door zonder dat ze iets naar haar gading en haar beurs vond. Vader was vlugger voor iets te vinden, hij wilde naar de instelling schrijven en om een proefles ‘Elementair Latijn’ vragen. Zo gezegd, zo gedaan. De les kwam, Margot trok enthousiast aan ’t werk, en de cursus, hoe duur ook, werd genomen. Voor mij is hij veel te moeilijk, hoewel ik erg graag Latijn zou leren.'^[1]

Ook schrijft Anne in haar dagboek dat haar vader ‘meedoet’ met Latijn.^[5] Verder schrijft ze: 'Margots ingestuurde Latijnse lessen worden door een leraar gecorrigeerd teruggezonden. Margot schrijft onder Bep's naam, de leraar, een zekere A.C. Nielson is erg aardig en geestig bovendien. Hij is zeker blij dat hij zo'n knappe leerlinge gekregen heeft.'^[6]

De docent was erg te spreken over Margots werk. Bij de volgende lessen schreef hij opmerkingen:

• Les A2: Uw werk is voortreffelijk! ^[7]
• Les 7: U hebt uitstekend gerepeteerd en kunt rustig verder gaan.^[8]
• Les 8, de eerste les van het jaar 1944: Moge het oorlogsrumoer ver van U blijven.^[9]
• Les 9: Uitstekend werk. Hulde voor Uw vertaling van Hannibals portret. Ik heb genoegen in Uw steeds zo goede werk! ^[10]
• Les 13: Voortreffelijk, als steeds.^[11]
• Les 32: Uitstekend werk! Het waren zeer moeilijke opgaven.^[12]
• Les 37 (de laatste, gestempeld met de correctiedatum 1 augustus 1944): Goed gephilosopheerd en goed vertaald! ^[13]

Op 10 augustus 1944 schreef Bep Voskuijl aan de LOI dat ze niet verder aan de cursus kon deelnemen. Ze verzocht om uitschrijving.^[14] De LOI deed Bep 14 augustus 1944 het voorstel de cursus tijdelijk op te schorten en in een later stadium eventueel te hervatten.^[15] Op 11 juni 1945 schreef Bep aan de LOI dat de cursus eigenlijk voor een onderduikster (Margot) was.^[16]

Otto Frank stuurde bij het verschijnen van het dagboek een exemplaar naar Margots leraar Latijn van de LOI, de heer Neilson: (…) U heeft veel zorg aan de lessen besteed, die aan mijn dochter Margot grote voldoening gaven, ook al kende U de leerlinge niet, met wie u onder de naam Voskuyl correspondeerde.^[17]

Nielson antwoordt:

'(…) Gedurende de oorlog hebben honderden onderduikers, vaak op de meest afgelegen plaatsen, onze lessen gevolgd. Hoeveel goeds zo’n instituut als de Leidse Onderwijsinstellingen kan doen, is nooit duidelijker gebleken dan in de jaren die achter ons liggen. Honderden brieven uit deze tijd bewaar ik als een kostbare herinnering aan de vele eenzame en angstige onderduikers, aan wie mijn lessen troost en cultuur brachten in een vaak hoogst-onintellectuele omgeving.'^[18]