Otto Frank op het Lessing Gymnasium
Vanaf het schooljaar 1899/1900 tot zijn eindexamen in 1908 zat Otto Frank op het Lessing Gymnasium in Frankfurt am Main.
Vanaf het schooljaar 1899/1900 tot aan zijn eindexamen omstreeks Pasen 1908 zat Otto Frank op het Lessing Gymnasium in Frankfurt am Main.[1]
Net als zijn oudere broer Robert Frank ging Otto naar het Lessing Gymnasium in Frankfurt.[2] Het was een klassiek gymnasium dat voortkwam uit het in 1520 opgerichte Städtische Gymnasium dat in 1897 vanwege het snelgroeiende leerlingenaantal was gesplitst in het Goethe Gymnasium en het Lessing Gymnasium.[3] Het Lessing Gymnasium bleef gehuisvest in het oude schoolgebouw aan de Junghofstraße, tot in 1902 een nieuw schoolgebouw werd betrokken aan de Hansa Allee 27, dat op 20 oktober 1902 feestelijk werd ingewijd.[4] Op het Lessing Gymnasium werden Latijn en Grieks als eerste en tweede vreemde taal onderwezen en Frans als derde.[5] In correspondentie met zijn ouders schreef Otto Frank regelmatig over zijn schoolresultaten, die over het algemeen goed waren.[6] Ook schreef hij voor de schoolkrant.
Otto Frank was de enige joodse leerling van zijn klas. In 1902 waren tweeënveertig van de driehonderdtweeënveertig leerlingen op het Lessing Gymnasium Joods (12.2 procent).[1]Leerlingen van het Lessing Gymnasium namen aan het godsdienstonderwijs deel volgens hun eigen gezindte. Joodse godsdienstleraar van het eerste uur aan de school, was rabbijn Dr. Cäsar Seligmann, jeugdvriend van Otto’s vader Michael Frank en net als hij afkomstig uit Landau.[7]
Er zijn klassenfoto’s van Otto Frank bekend uit 1903 (Obertertia), 1904 (Untersekunda) en 1908 (Abiturienten).
De Abituriënten van Pasen 1908 waren: Ludwig Battenburg, Heinrich Beeres, Hans Beil, Albert Berberich, Rudolf Bonnet, Karl Born, Emil Braunwart, Otto Frank, Johannes Georgi, Otto Grossmann, Karl Laubenheimer, Otto Ludwig, Ernst Majer-Leonhard, Erwin Marquardt, Hans Pabst, Ernst Rehorn, Arnold Thoelke, Robert Völpel, Richard Weller, Johannes Werner, Walter Weyrauch.[8]
Otto Frank was lid van het Verein ehemaliger Lessing Gymnasiasten (VeLG). In de periode 1915-1918 gaf VeLG regelmatig zogenaamde Kriegsberichte uit om contact te houden met den ins Feld gezogenen Mitgliedern.[9]
De namen van Otto Frank en zijn klasgenoten komen in deze Kriegsberichte verschillende keren voor. Ook schreef Otto zelf berichten:
'Lieber VeLG! Der letzte Bericht hat mir besonders viel Freude gemacht. Brachte er mir doch Grüsse von so Vielen meiner Klassenkameraden und Lehrer, die jetzt alle nach den verschiedensten Richtungen verstreut sind. Ich hoffe dass 1916 uns Allen den ehrenvollen Frieden bringen wird und dass sich dann recht viele unserer VeLG-Kameraden zusammenfinden, um ihre gegenseitigen Erlebnisse auszutauschen. Mit besten Grüssen Otto Frank.[10] (...) An die Schule denke ich oft und gern zurück und erwarte stets mit Spannung jeden neuen Bericht, der mir Nachricht von allten Kameraden bringt (...). Mit freundlicher Grüssen Eur Otto Frank’.[11]
Otto was onaangenaam getroffen dat Bonnet in zijn boek over het Lessing Gymnasium niets schreef over de lotgevallen van de Joodse leerlingen:
'(…) nichts über Konzentrationslager und Gaskammern erfahren ha(s)t, denn bei keinem der jüdische Kameraden ist erwähnt, dass sie den Tod in Konzentrationslagern erlitten haben. Da ich als Einziger meiner Familie Auschwitz überlebt habe, wie Du vielleicht aus dem Tagebuch meiner Tochter Anne weißt, wirst Du meine Gefühle hoffentlich verstehen.'[12]
Noten
- a, b Manfred Capellmann u.a., Wer war Henry Wolfskehl? Auf der Suche nach jüdischen Schülern und Lehrern am Lessing-Gymnasium 1897-1938. Eine Ausstellung der Archiv-AG des Lessing-Gymnasiums Frankfurt am Main im Museum Judengasse. 20. Januar bis 06. März 2000, Frankfurt am Main: Selbstverlag, 2000, p. 73; Verzeichnis der für Reif erklärten Schüler der Oberprima des Lessing-Gymnasiums zu Frankfurt a. M., p. 26-27 (kopie bij AFS, afd. Collecties, Collectie handen van derden, Instellingen Buitenland A-Z, Lessing Gymnasium).
- ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), Otto Frank Archief (OFA), reg. code OFA_085. Het is vooralsnog niet duidelijk of Robert Frank ook eindexamen heeft gedaan.
- ^ Directeuren gedurende de schooltijd van Otto Frank zijn: Dr. Christian Baier (1901-1904) en Dr. Neubauer (1905-1926). Van 1926 tot 1933 is Ernst Majer-Leonhard, een oud klasgenoot en vriend van Otto Frank, directeur van het Lessing Gymnasium. Capellmann u.a., Wer war Henry Wolfskehl?, p. 7-8, p. 73; Verzeichnis der für Reif erklärten Schüler der Oberprima des Lessing-Gymnasiums zu Frankfurt a. M.; Rudolf Bonnet, Das Lessing Gymnasium zu Frankfurt am Main, Lehrer und Schüler 1897-1947, Frankfurt am Main, 1954, p..61-64.
- ^ Capellmann u.a., Wer war Henry Wolfskehl?, p.12, Bonnet, Das Lessing Gymnasium, p.175. Voor een overzicht van de verschillende schoolactiviteiten in de tijd dat Otto Frank op school zit, zie Bonnet, Das Lessing Gymnasium, p. 175-177.
- ^ Het Goethe Gymnasium volgt het zogenaamde Frankfurter Plan, waarbij Frans de eerste vreemde taal is en Latijn en Grieks respectievelijk tweede en derde vreemde taal. Het Lessing-Gymnasium heeft een negenjarige cursus, die na de eerste vier klassen van de Gründschule begint: Sekundarstufe I Unterstufe • Sexta (VI) 1899-1900 (Otto Frank) 5e klas • Quinta (V) 1900-1901 6e klas • Quarta (IV) 1901-1902 7e klas I Mittelstufe • Untertertia (U III) 1902-1903 8e klas • Obertertia (O III) 1903-1904 9e klas • Untersekunda (U II) 1904-1905 10e klas I Sekundarstufe IIOberstufe • Obersekunda (O II) 1905-1906 11e klas • Unterprima (U I) 1906-1907 12e klas • Oberprima (O I) 1907-1908 (Abitur) 13e klas.
- ^ Bijvoorbeeld: ’In der Schule geht es weiter ganz gut. Ich habe heute ein lat. Extemporale geschrieben’ en ’Ich habe in der Schule einen III im Lat. Extemporale’. Familiearchief Anne Frank-Fonds (AFF), Bazel, Alice Frank, AFF_AlF_corr_04.
- ^ Bij het overlijden van Michael Frank houdt rabbijn Seligmann de grafrede, waarin deze onder andere stil staat bij zijn vriendschap met Michael Frank en zijn familie in Landau. AFF, Alice Frank, AFF_AlF_pdoc_10. Dr. Rabbijn Georg Salzberger is joodse godsdienstleraar aan het Lessing Gymnasium van 1910 tot 1922. In het Otto Frank Archief bevinden zich drie brieven van Georg Salzberger aan Otto Frank uit 1951, 1955 en 1972, AFS, AFC, reg code OFA_100. Seligmann en Salzberger zijn beiden verbonden aan de Westendsynagoge en vertegenwoordigers van het Liberale Jodendom, beiden vertrekken in 1939 naar London; zie: Capellmann u.a., Wer war Henry Wolfskehl?, p. 48-49.
- ^ Bonnet, Das Lessing Gymnasium, p. 61-64; Verzeichnis der für Reif erklärten Schüler der Oberprima des Lessing-Gymnasiums zu Frankfurt a. M., p. 26-27. Met enkele oud-klasgenoten heeft Otto Frank in zijn latere leven nog contact, onder andere: Ernst Majer-Leonhard (wordt in zijn adressenbestand vermeld), AFS, AFC, reg. code OFA_051; AFS, AFC, reg. code OFA_085: Walther Ruheman aan Otto Frank, 26 december 1964; Otto Frank aan Rudolf Bonnet, 7 maart 1972 (doorslag).
- ^ 6. Kriegsbericht Verein ehemaliger Lessing Gymnasiasten (VeLG), september 1915, p. 1 ('Otto Frank steht als Kanonnier in Mainz bei der Fussartillerie, sein Brüder Robert bei unsren 63ern'); 11. Kriegsbericht, Februar 1916, p. 3; 13. Kriegsbericht, April 1916, p. 2 ('Kriegsteilnehmer' van eindexamenlichting 1908 opgesomd, waaronder Kanonnier Frank); 27. Kriegsbericht, Juni 1917, p. 2; 28. Kriegsbericht, juli 1917, p. 4 (Otto is bevorderd tot Vizefeldwebel); 33. Kriegsbericht, Juli 1910, p. 3 (uitgebreide brief).
- ^ 11. Kriegsbericht VeLG, februari 1916, p. 3.
- ^ 33. Kriegsbericht VeLG, juli 1918, p. 3.
- ^ AFS, AFC, reg. code OFA_085: Otto Frank aan Rudolf Bonnet, 7 maart 1972 (doorslag).