Hermine Santrouschitz komt naar Nederland
Hermine arriveerde in december 1920 vanuit Oostenrijk bij de familie Nieuwenburg in Leiden.
Inschrijving Atjehstraat 19.
Erfgoed Leiden e.o. Bevolkingsregister Leiden, 78e supplement. Gebruiksrechten: Publiek domein.
Na afloop van de Eerste Wereldoorlog heerste in delen van Europa honger en gebrek. Door het werk van hulporganisaties kwamen duizenden kinderen uit vooral Hongarije en Oostenrijk tijdelijk naar Nederland om in gastgezinnen aan te sterken. Hermine Santrouschitz, beter bekend als Miep Gies, was een van hen.[1] Zij woonde sinds haar geboorte in Wenen en was daar een van de vele kinderen in nood.
Hermine kwam volgens een verklaring van het Centraal Comité ter verzorging van Oostenrijksche Arbeiderskinderen in Nederland, sub. com. Leiden op 12 november 1921 onder de zorg van de familie L. Nieuwenburg.[2] Maar volgens een latere verklaring arriveerde Miep echter een jaar eerder, op 17 december 1920, vanuit Oostenrijk bij het gezin van Laurens Nieuwenburg in Leiden.[3] Een arts van de dienst Staatstoezicht op de Volksgezondheid verklaarde op 13 december 1920 in Wenen dat haar gezondheidstoestand verblijf in Nederland toeliet.[4] Miep werd per 1 januari 1921 in het Bevolkingsregister van Leiden ingeschreven op het adres Atjehstraat 19.[5]
Haar eigen herinneringen aan de reis en de eerste tijd in Nederland zijn te lezen in Herinneringen aan Anne Frank.[6] Miep vertelde hierin onder meer dat de oudste zoon van het pleeggezin, Pieter Nieuwenburg, op een kweekschool zat en een beetje Duits sprak. Hij werd haar tolk.[7]
In het Leidsch Dagblad van 14 april 1921 stond een prijsvraag waaraan Miep samen met haar nieuwe pleegzus Cato Nieuwenburg meedeed. Hun oplossing was goed en hun namen werden afgedrukt in de editie van 21 april 1921.[8]
Noten
- ^ Zie: Jan Pieter Koster en Helma de Jonge, 'Hoe Miep Gies naar Nederland kwam', in: Ons Amsterdam, 01/05/2022; Gertjan Broek, Emigranten rond het Achterhuis van Anne Frank, in: De moderne tijd, jrg. 3, nr. 3 (2019), p. 211-226.
- ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), reg. code A_Gies_I_005: Verklaring van de voorzitter van het Centraal Comite ter verzorging van Oostenrijkse Arbeiderskinderen in Nederland sub. Com. Leiden, gedateerd 19 augustus 1923. De verklaring is ondertekend door de secretaris Proos. Voorzitter van het Leidse comité is een zekere Van Stralen, penningmeester is mevrouw Van der Woude. Leidsch Dagblad, 28 december 1920.
- ^ AFS, AFC, reg. code A_Gies_I_018: Verklaring Nieuwenburg-Moene inzake naturalisatie, 8 juni 1939.
- ^ AFS, AFC, reg. code A_Gies_I_013: Bewijs van het Staatstoezicht op de Volksgezondheid, 13 december 1920.
- ^ Regionaal Archief Leiden, Leiden, Bevolkingsregister Leiden (1890-1923), nr. 1378, folio 56. Miep wordt hier “Hermiene” genoemd.
- ^ Miep Gies & Alison Leslie Gold, Herinneringen aan Anne Frank. Het verhaal van Miep Gies, de steun en toeverlaat van de familie Frank in het Achterhuis, Amsterdam: Bert Bakker, 1987, p. 14-19.
- ^ Gies & Gold, Herinneringen aan Anne Frank, p. 17.
- ^ Leidsch Dagblad, 14 en 21 april 1921.
Digitale Bestanden (1)
Leidsch Dagblad, 21 april 1921