Kugler en Kleiman in Huis van Bewaring II (Amstelveenscheweg)
Op de dag van de arrestatie van de acht onderduikers en helpers Kleiman en Kugler, werden de helpers naar het Huis van Bewaring II op de Amstelveenscheweg overgebracht.
Het Huis van Bewaring aan de Havenstraat, Amsterdam. Victor Kugler heeft hierop met pen zijn cel met nummer aangewezen. Ongedateerd.
Vervaardiger onbekend. Fotocollectie Anne Frank Stichting, Amsterdam Gebruiksrechten: Publiek domein
Nadat de onderduikers en helpers Johannes Kleiman en Victor Kugler waren gearresteerd op 4 augustus 1944, werden zij naar de Zentralstelle aan het Adama van Scheltemaplein gebracht voor verhoor. Van daaruit werden Kleiman en Kugler op dezelfde dag nog naar het Huis van Bewaring II op de Amstelveenscheweg (Havenstraat 6) overgebracht.[1]
Op de Amstelveenscheweg zaten Kugler en Kleiman ongeveer zes weken vast. Ze zaten opgesloten in eenpersoonscellen die gevuld waren met zes man. Kugler zat in cel B3-11, naast Kleiman. Ze communiceerden met elkaar door klopsignalen en clandestiene briefjes.[2]
Een kaartje, waarschijnlijk gestuurd aan Victor Kuglers vrouw, bevestigt dat Kugler vastzat in cel B3-11 van HvB II (Havenstraat, Duitse Afdeling). Het kaartje bevat een voorgedrukt verzoek om schoon wasgoed. In handschrift is toegevoegd: 'Scheerzeep + kwast. geen apparaat' en 'Houten naamplaatje aan kussensloop.'[3]
Mevrouw Kleiman ging enkele keren naar het Huis van Bewaring aan de Amstelveenscheweg om schone kleren te brengen. Zij sprak haar man niet, maar ontving van hem wel enkele clandestiene briefjes.[4]
Volgens familieverhalen probeerde Ilse Schubert, de vrouw van Willy Kleiman, als Duitse haar zwager Jo Kleiman vrij te krijgen.[5]
De twee helpers bleven tot begin september 1944 gevangen op de Amstelveenscheweg en werden daarna naar het Huis van Bewaring I aan de Weteringschans overgebracht.
Noten
- ^ Nationaal Archief, Den Haag (NL-HaNA), Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR), inv. nr. 23892: Johannes Kleiman aan de Politiek Opsporingsdienst (P.O.D.), onjuist gedateerd 'Februari 1945'.
- ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie, reg. code A_Kugler_I_048: Engelstalig notitieboekje Victor Kugler.
- ^ Het Nederlandse Rode Kruis, doss. 97791: Kaartje “Amsterdam, datum postmerk”. Overigens is de cel bij het pijltje op de foto in de catalogus niet B3-11.
- ^ NL-HaNA, CABR, inv. nr. 23892: Verklaring J.C. Kleiman-Reuman, 16 januari 1964, p.v.b. 86/1963 v.H.
- ^ AFS, Getuigenarchief, Kleiman: Gesprekken met Folke Richard Kaales, 10 en 14 augustus 2009.