Terugreis Otto Frank: Tsjernivtsi

1 april 1945 vertrok Otto om 3 uur ‘s nachts met de trein vanaf Katowice richting Czernowitz (nu Tsjernivtsi in Oekraïne). De treinreis duurde zes dagen en Otto Frank schreef dagelijks in zijn notitieboekje de taferelen die hij onderweg zag. In steekwoorden beschrijft hij de levendige ruilhandel die plaatsvond langs het spoor en de trein, het uren stilstaan en de route langs de verwoeste dorpjes.^[1]

Rosa de Winter-Levy beschreef de treinreis als volgt: ‘Het is een heerlijke reis, wel in goederenwagons, maar nu met open deuren! Wij zijn met ongeveer 30 personen in een wagon. Er heerscht een opgewekte stemming. De ,,treincommandant” deelt iederen dag brood en suiker uit, welke artikelen we van de Russen krijgen.’^[2]

In de trein ontmoette Otto Frank opnieuw zijn oude buurmeisje Eva Geiringer, die hij kort na de bevrijding al in Auschwitz had gesproken in de hoop dat zij hem meer kon vertellen over zijn vrouw en kinderen. Eva Geiringer had inmiddels haar moeder Fritzi Markovits teruggevonden en toen zij Otto Frank opnieuw in de trein ontmoette, stelde zij de twee aan elkaar voor. Later zou er tussen Fritzi en Otto een nieuwe liefde opbloeien en in 1953 zouden zij met elkaar trouwen.^[3]

Uit zowel Rosa de Winter als het notitieboekje van Otto Frank blijkt dat eenmaal aangekomen in Tsjernivtsi, de reizigers hartelijk ontvangen werden en eten kregen van de grote joodse gemeenschap in de stad. Otto Frank schreef op 7 april 1945: ‘Ochtends uitstappen (…) ontvangst van alle kanten. De mensen leefden als het ware mee.’^[4]

In Tsjernivtsi verbleef Otto Frank in een kazerne waar hij op de grond sliep, maar goed te eten kreeg. Uit zijn notitieboekje blijkt dat hij de stad heeft verkend en veel te eten kreeg, maar fysiek niet geheel hersteld was en last had van buikloop. Daarnaast blijkt dat Rosa de Winter en Otto Frank nog contact hielden, op 11 april schreef hij: Gegeten bij Frau de Winter.^[5]

Na wat onduidelijkheid over wie er wel en niet verder mochten reizen, vertrok Otto Frank op 22 april 1945 met de trein richting Odessa waar ze een dag later ’s avonds laat aankwamen.^[6]