Selecties bij aankomst in Auschwitz-Birkenau
Na aankomst in Auschwitz-Birkenau werden de mannen en vrouwen van elkaar gescheiden en werden de onderduikers geselecteerd voor het kamp. De vrouwen bleven in Auschwitz-Birkenau. De mannen gingen later naar Auschwitz I.
Na de aankomst van de acht onderduikers in Auschwitz-Birkenau in de nacht van dinsdag 5 op woensdag 6 september 1944 vond op de Rampe (laadperron) de eerste selectie plaats waarbij mannen en vrouwen werden gescheiden. Anne zag hier haar vader voor het laatst.[1]
Vervolgens volgde een selectie waarbij de kamparts bepaalde wie geschikt was om te werken en wie er direct naar de gaskamer ging.[2] Volgens de geldende selectiecriteria werden mannen en vrouwen grofweg tussen de 15 en 50 jaar geselecteerd voor arbeid.[3] Ongeacht hun leeftijd gingen moeders met kinderen jonger dan 15 jaar ook naar de gaskamer. Toch kon ook de goede fysieke indruk van een ouder iemand doorslaggevend zijn om niet naar de gaskamer gestuurd te worden. De selectie gebeurde haastig, in het donker, zonder enig onderzoek en met grote willekeur. Door het transport waren de gevangenen vaak fysiek en/of uiterlijk (ongeacht hun leeftijd) in een slechte conditie.[4]
Circa 370 personen van dit transport zijn direct na aankomst vergast. Op basis van de gebruikte kampnummers is te herleiden dat 648 (399 mannen en 249 vrouwen) van de 1019 personen op de transportlijst in de kampadministratie zijn opgenomen. Dit betekent dat na de eerste selectie 371 personen direct zijn omgebracht: 231 vrouwen en 140 mannen. Dat is ongeveer 36,5% van het hele transport.[5] Alle acht onderduikers overleefden deze selectie voor de gaskamer.
Van hieruit kwamen de mannen in een mannenkamp in Auschwitz I, terwijl de vrouwen in Birkenau bleven en terechtkwamen in een vrouwenkamp .
Noten
- ^ Familiearchief Anne Frank-Fonds (AFF), Bazel, Alice Frank, AFF_AlF_corr_10: Otto Frank aan Alice Frank-Stern, 8 juni 1945. Zie ook: Anne Frank Stichting, Anne Frank Collectie, Otto Frank Archief, reg.code OFA_071: Otto Frank aan Alice Frank-Stern, 23 februari 1945 (‘Wir sind seit 5. Sept. 44 getrennt’).
- ^ Enkele getuigen van het transport van 3 september noemen de aanwezigheid van Mengele bij de tweede selectie: Ronnie Goldstein-van Kleef, Lenie de Jong-van Naarden, Anita Mayer-Roos, Rachel van Amerongen-Frankfoorder, in: Willy Lindwer, De laatste zeven maanden. Vrouwen in het spoor van Anne Frank, Hilversuim: Gooi & Sticht, 1988.
- ^ De bewering in de brochure van het Nederlandse Rode Kruis, dat standaard iedereen boven de vijftig en onder de vijftien jaar voor de gaskamer werd geselecteerd, klopt niet. Otto Frank was ten tijde van deze selectie 55 jaar.
- ^ Wacław Długoborski, Franciscek Piper (eds.), Auschwitz 1940-1945. Central issues in the history of the camp, Oświecim: Auschwitz-Birkenau State Museum, 2000, deel II, p. 18-19.
- ^ Berekeningen zijn gebaseerd op de transportlijst van het Nederlandse Rode Kruis en tatoeagenummers zoals vermeld in: Danuta Czech, Kalendarium der Ereignisse im Konzentrationslager Auschwitz-Birkenau 1939-1945, Reinbek bei Hamburg: Roohlt, 1989.