Victor Kugler ontsnapt bij een luchtaanval
Eind maart 1945 werd Victor Kugler met ongeveer 600 medegevangenen lopend naar Duitsland gestuurd. Bij Zevenaar werd de kolonne door Britse vliegtuigen beschoten. Kugler maakte van de verwarring gebruik en vluchtte. Na een paar dagen kwam hij thuis in Hilversum.
Door de opmars van de geallieerde troepen werden de gevangenen eind maart te voet richting Duitsland gestuurd. Tijdens deze tocht wist Victor Kugler te ontsnappen. Over zijn ontvluchting en thuisreis schreef Kugler in 1963 het volgende:
‘Op die dag [28 maart] vertrokken ongeveer 600 gevangen uit Wageningen en marcheerden over Renkum, Heelsum, Oosterbeek, Arnhem, Westervoort naar Zevenaar, met de bedoeling de volgende dag naar Duitsland te gaan. Bij de ingang van Zevenaar werd onze colonne door Engelse Spitfires aangevallen en beschoten. Er vielen helaas enige doden. Ik maakte van de verwarring gebruik en vluchtte in het veld.’[1]
Nadat Kugler het veld in was gevlucht zou hij zijn ondergedoken ‘bij een boer, de heer Barends’ en vervolgens per fiets naar de IJssel zijn vertrokken. In Lathum wachtte hij enkele dagen in een steenbakkerij tot hij de rivier kon worden overgezet. In Barneveld viel hij bijna in handen van de Gestapo, maar op Goede Vrijdag zou hij weer zijn thuisgekomen in Hilversum, waar hij zich tot de bevrijding verborgen hield.[1]
De chronologie van Kuglers ontsnapping zoals hij die zelf beschrijft kan niet helemaal kloppen. Goede Vrijdag viel in 1945 op 30 maart. Alles zou dan in twee dagen hebben moeten plaatsvinden, terwijl hij schreef enkele dagen bij Barends en ook enkele dagen in de steenfabriek te zijn geweest. Ofwel hij ontsnapt eerder dan 28 maart, ofwel hij was pas na Goede Vrijdag thuis.
Een dagboekschrijfster uit Barneveld noteerde dat daar op 27 maart 1945 mensen van de straat zijn geplukt om tankversperringen te graven.[2] Mogelijk was dit het moment dat Kugler in Barneveld aan wat hij de Gestapo noemde wist te ontsnappen.
Uit gegevens van de Historische Vereniging in Zevenaar blijkt dat de dag van Kuglers ontsnapping mogelijk 24 maart 1945 was:
‘24-03-1945 Tegen 12 uur wordt een Duitse auto vernietigd door een Geallieerde jager. Om half vier voert een Geallieerde jager een aanval uit op geschut aan de Arnhemseweg. Een colonne OT gravers die uit Oosterbeek terugkomt wordt getroffen door 2 bommen. W. Donk (44 jaar) en W. Nagtegaal (24 jaar) uit Utrecht en een Duitse soldaat komen hierbij om het leven.’[3]
Noten
- a, b Het Nederlandse Rode Kruis (NRK), Den Haag, dossier 97791: Aanvraagformulier A, Centraal Afwikkelbureau Duitse Schadeuitkeringen, ingevuld door Kugler en gestempeld 3 september 1963.
- ^ Gemeentearchief Barneveld, Documentatiecollectie Tweede Wereldoorlog, bestandsnummer 408, dagboeken Gonny Noorlander, notitie 27 maart 1945.
- ^ E-mail Historische Vereniging in Zevenaar, 1 november 2010.