De archieven van het Pruisische leger in Potsdam zijn bij bombardementen tijdens de Tweede Wereldoorlog volledig verloren gegaan. Hierdoor is geen primair bronnenmateriaal meer beschikbaar. Aan de hand van onder andere Otto Franks veldpost zijn in dit lemma, voor zover mogelijk, feiten over Otto Frank tijdens de Eerste Wereldoorlog op een rijtje gezet.^[1]

Begin Eerste Wereldoorlog

Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werkte Otto Frank eerst ongeveer een jaar als (vervangend) bedrijfsleider bij een Hammerwerk (grofsmederij) in Plettenberg. Dit bedrijf maakte hoefijzers voor het leger en was daarom belangrijk voor de oorlogsvoering.^[2]

Opleiding en bevorderingen

Op 6 augustus 1915 meldde Otto Frank zich voor zijn opleiding tot kanonnier bij het Erst. Fußartillerie Regiment nr. 3 van de General-Feldzeugmeister Kaserne te Mainz (Duitsland).^[3] Aan zijn zus Lenie schreef Otto op 13 augustus 1915 vanuit de kazerne: 'Mir geht es dauernd gut + habe ich mich noch selten so sorglos gefühlt. Den Dienst strengt mich absolut nicht an.'^[4] In zijn Lebenslauf vermeldde Otto Frank dat hij vanaf de herfst 1915 gestationeerd was aan het westelijk front.^[5]

In december 1915 kwam hij met zijn onderdeel in de omgeving van Bapaume (Frankrijk) terecht. Hij was daar waarnemer en telefonist en maakte er in 1916 het Somme-offensief mee.^[6] Marschtruppchef van Otto's afdeling was Alfred Bürk. Op zijn voordracht werd Otto onderofficier.^[7] In hetzelfde regiment Fußartillerie (infanterieregiment) diende Otto’s jaargenoot van het Lessing Gymnasium, Heinrich Beeres, die op 23 maart 1916 in een lazaret in Stenay stierf.^[8] Volgens de gegevens van zijn veldpost zat Otto Frank eerst als kanonnier en vervolgens in de rang van Gefreiter (korporaal) bij Artillerie Messtrupp 1 van de 52. Infanterie-Division tot eind 1916.^[9] Eind 1916, begin 1917 was hij Unteroffizier bij Artillerie Messtrupp 1 van de 14e Infanterie Division en voorjaar 1917 bij Artillerie Messtrupp 1 van de 58. Infanterie Division.^[9] Zijn eenheid ging mee in de strategischen Rückzug van februari 1917.^[10] In de zomer 1917 had hij de onderofficiersrang van Vizefeldwebel (sergeant).^[11]

De Feldpostkarte die Otto Frank op 27 maart 1918 aan zijn broer Robert stuurde, toont Otto als Unteroffizier. Aan de baton op zijn uniform is te zien dat hij onderscheiden was met het Eisernes Kreuz 2. Klasse. Hij maakte toen inmiddels deel uit van Lichtmesstrupp 139.^[12] Voor de Frühjahrsoffensive van St. Quentin werd hij tot reserve-luitenant benoemd en naar Lichtmesstrupp 172 overgeplaatst.^[13]

Feldpost

Door middel van Feldpostkarte en brieven hield Otto Frank contact met zijn familie. Zijn beide broers, Robert en Herbert Frank, dienden ook in het leger. Moeder Alice Frank-Stern en zus Hélène waren hulpverpleegsters.^[14]

• Begin 1916 schreef Otto aan zijn oud-schoolgenoten: 'Ich hoffe, daß 1916 uns Allen den ehrenvollen Frieden bringen wird (…)' ^[15]  
• 6 Maart 1916 schreef hij op een ansichtkaart van het verwoeste Dompièrre aan zijn oma: 'Bilder der Verwüstung, an die man sich rasch gewöhnt. Mir geht’s gut.'^[16]
• In het voorjaar van 1917 zat hij enkele maanden in een niet nader aangeduide Noordfranse stad: 'Ohne an den nordlich und südlich tobenden Kämpfen beteiligt zu sein.' Rond deze tijd i'was hij ook in Brussel, wellicht met verlof. ^[17]
• 24/25 december 1916 Feldpostbrief aan Leni: Lang kann es nicht mehr dauern, wenn auch die Ententeminister noch so sehr das maul aufreißen. Zie noot 17; Nederlandse vertaling: 'Lang kan het niet meer duren, wat voor een grote bek de ministers van de Entente ook hebben'.
• 21 juli 1917 Feldpostbrief aan Leni: 'Ich verschlinge die Zeitungen u. hoffe, dass die Russen feste ihre Hiebe kriegen, damit endlich einmal einer Schluss machen muss. Denn dass Russland noch einmal einen Winter mitmacht glaube ich nicht u. bleibe auf meinem optimistischen Standpunkt.' ^[18]
• 27 maart 1918 omstreeks de Frühjahrsoffensive van St. Quentin: 'Mit grossen Hoffnung u Spannung Verfolge ich dem Vormarsch, an den ich leider nicht beteiligt bin.' ^[19]

Demobilisatie

Volgens Otto’s Lebenslauf vond zijn demobilisatie plaats in Posen (huidige Poznan, Polen).^[5]

Het familieverhaal dat Otto Frank na afloop van de oorlog pas na lange tijd te voet naar Frankfurt am Main terugkeerde omdat hij eerst nog (eerder tijdens de oorlog) gevorderde paarden terug moest brengen naar een boerenfamilie in België, Noord-Frankrijk of Pommeren, is mondeling in verschillende versies overgeleverd.^[20] Dit  valt moeilijk te rijmen met de omstandighden van die tijd en het familieverhaal kan niet door feiten worden bevestigd.