Esther Troeder
Esther Troeder was kantoormedewerker bij Opekta.
Persoon
Esther Troeder werd op 29 maart 1923 geboren, als de dochter van Hijman Troeder en Saartje Troeder-Voet. Ze was enig kind in een Joods gezin en woonde tijdens haar jeugd aan het Waterlooplein 85-III in Amsterdam.[1]
Halverwege 1940 kwam Esther in dienst bij Opekta en/of Pectacon. Er is weinig bekend over Esthers tijd bij het bedrijf van Otto Frank, maar op enkele foto’s uit mei 1941 is ze te zien met een aantal van haar collega’s, onder wie Bep Voskuijl en Miep Gies, in het kantoor op de Prinsengracht 263.[2]
Esther was op 16 juli 1941 ook aanwezig bij de bruiloft van Jan Gies en Miep Santrouschitz. Op twee van de trouwfoto’s is Esther te zien, terwijl ze naast Anne Frank loopt.[3] Vaak werd Esther hier aangezien voor Margot Frank. Die dag was Margot echter ziek en daardoor dus niet aanwezig op de bruiloft. Edith Frank bleef ook thuis om voor haar dochter te zorgen.[4]
Door de verplichte arisering van Joodse bedrijven en het gedwongen ontslag van Joods personeel was het eind 1941 onmogelijk voor Esther om bij Opekta te blijven werken. Volgens Miep Gies was Esther al weg voordat Otto Frank zijn onderduikplannen met haar besprak. Na het gedwongen vertrek van Esther verloor Miep het contact met haar.[5]
Op 12 augustus 1942 trouwde Esther met Meijer Wertheim, een lederbewerker uit Amsterdam. Een half jaar later gingen zij samenwonen aan de Tugelaweg 95-I, om twee maanden later weer te verhuizen naar het Pretoriusplein 5-I.[1]
Ook daar hebben ze niet lang gewoond, want op 20 juni 1943 werden Esther en Meijer opgepakt en naar Kamp Westerbork gedeporteerd. In Westerbork werd Esther naar barak 67 gestuurd. Dezelfde strafbarak waar ook de familie Frank een jaar later terecht kwam. In deze barak gold een zwaarder regime. Veel onderduikers werden daarom hier geplaatst. Waarom ook Esther is onduidelijk. Haar man Meijer zat niet in een van de strafbarakken.[6]
Negen dagen na hun aankomst in Westerbork werden Esther en Meijer gedeporteerd naar vernietigingskamp Sobibór. Daar werden ze op 2 juli 1943 direct na aankomst allebei vermoord. Esther was toen 20 jaar.[7]
Bron persoonsgegevens.[1] Adressen in Amsterdam: Waterlooplein 85-III, Iepenplein 18-III, Tugelaweg 95-I, Pretoriusplein 5-I.
Noten
- a, b, c Stadsarchief Amsterdam (SAA), Dienst Bevolkingsregister, archiefkaarten, toegang 30238, inv. nr. 820: archiefkaart E. Troeder.
- ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), reg. code A_Voskuijl_III_036; A_Voskuijl_III_037; 077 A_Gies_III_031.
- ^ AFS, AFC, reg. code A_Gies_III_002; A_Gies_III_003.
- ^ Miep Gies & Alison Leslie Gold, Herinneringen aan Anne Frank. Het verhaal van Miep Gies, de steun en toeverlaat van de familie Frank in het Achterhuis, Amsterdam: Bert Bakker, 1987, p. 72.
- ^ AFS, Getuigenarchief Gies, interview Jan en Miep Gies door Wouter van der Sluis en Janrense Boomsma, mei 1992, deel 3, p. 2 en 15.
- ^ David Lear, Esther Troeder: a biographical sketch, Monee, IL: Firestone Books, 2022, p. 55-58; Arolsen Archives - International Center on Nazi Persecution, Bad Arolsen, Incarceration Documents, Document ID: 130398704: Meijer Wertheim.
- ^ Arolsen Archives, Incarceration Documents, Document ID: 130398613: Ether Wertheim-Troeder.