NL

Erich Kohnke

Erich Kohnke was de echtgenoot van Edith Franks kennis Helene Leyens.

Persoon

Fotograaf Józef Rosner.
  • Erich Kohnke
  • Geboren op: 1 december 1900
  • Geboren in: Berlijn, Duitsland
  • Overleden op: 23 september 1943
  • Overleden in: Auschwitz

Kapellmeister Erich Kohnke 1929/1930

Fotograaf Józef Rosner.

Rechthebbende(n) onbekend

Erich Kohnke werd in Berlijn geboren als zoon van textielhandelaar Emil Kohnke en Bianka Kohnke-Krause. Hij studeerde muziek in Berlijn en München en werd in augustus 1926 aangesteld als kapelmeester bij de opera van Chemnitz. Daarnaast gaf hij leiding aan het synagogekoor van de joodse gemeente in Chemnitz.[1] Hij trouwde op 26 juli 1926 met Lotte Bendix (1902-1967), afkomstig uit een Joodse koopmansfamilie in Münster. Nadat de nazi’s in 1933 aan de macht waren gekomen, werd Kohnke door het stadsbestuur van Chemnitz ontslagen. In 1934 emigreerde het echtpaar Kohnke naar Nederland en vestigde zich aanvankelijk in Den Haag om in oktober 1935 naar Amsterdam te verhuizen. In 1937 vertrokken zij naar Münster waar Lotte Bendix als enige erfgenaam de verkoop van een groot onroerend goed moest afhandelen. Uiteindelijk hield het huwelijk tussen Erich Kohnke en Lotte Bendix geen stand: het werd op 2 september 1938 ontbonden en een maand later keerde Kohnke terug naar Den Haag, waar hij Helene (Leni) Leyens leerde kennen. Op 3 januari 1940 trouwde hij met haar en op 25 december 1940 werd hun dochter Anneke in Hilversum geboren. Het gezin woonde in Hilversum samen met Erichs stiefmoeder Henriette Kohnke-Krause[2] en Leni's moeder Klara Leyens, die na de Novemberprogrom van 1938 toevlucht had gezocht bij haar dochter in Nederland.[3]

Na de gedwongen verhuizing van de Hilversumse Joden naar Amsterdam, vond Kohnke met vrouw en dochter Anneke in mei 1942 onderdak bij de familie Frank op het Merwedeplein. Volgens Otto Frank was Helene Leyens een goede bekende van Edith.[4] De familie Kohnke wordt door Anne enkele malen genoemd. Van Leni kreeg Anne voor haar 13e verjaardag het boek Daisy's bergvacantie cadeau en 'een armbandje met een zoentje van Anneke' en 'nog een boek van Mijnheer Kohnke'.[5] 

Nadat de familie Frank op 6 juli 1942 was ondergedoken, werden de Kohnkes op 17 juli 1942 geregistreerd op het adres Vossiustraat 50 boven.[6]  In oktober 1942 schrijft Anne in haar dagboek dat de familie Kohnke was ondergedoken.[7] In januari 1943 verzocht de Joodse Raad Kohnke zijn 'huidige adres' bekend te maken.[8] Het ondergedoken echtpaar Kohnke werd echter opgespoord, geïnterneerd in doorgangskamp Westerbork, gedeporteerd en op 23 september 1943 in Auschwitz vermoord.[9] Erichs stiefmoeder en schoonmoeder trof hetzelfde lot.[10]

Dochter Anneke overleefde de oorlog. Haar ouders waren er in geslaagd haar tijdig te laten onderduiken. Zij hadden haar toevertrouwd aan de jonge studente Cora de Jong, die in het verzet werkte en het kind op dezelfde dag overdroeg aan de familie Blacquière in Voorburg. In de zomer van 1945 kwam Otto Frank er achter dat Anneke Kohnke nog in leven was. Omdat er geen levensteken van de ouders was, probeerde hij contact te leggen met de broer van haar moeder in Zwitserland.[4] Door bemiddeling van Otto werd ze in 1946 in New York bij haar oom Erich Leyens ondergebracht.[11] Sindsdien woont Anneke in de Verenigde Staten. Over haar is een documentaire gemaakt, getiteld The baby, die in 2012 in premiere ging op het International Documentary Filmfestival Amsterdam.[12]

Kohnke's eerste vrouw Lotte wist via Zwitserland naar Engeland te vluchten. Evenals haar gescheiden echtgenoot, werd ze in 1941 van haar Duitse staatsburgerschap ontheven en na acht jaar als staatloze verkreeg ze in 1949 het Britse staatsburgerschap.[1] Ze overleed in 1967.[13]

Bron persoonsgegevens.[14] Adressen: Stieltjeslaan 8, Hilversum.[6] Merwedeplein 37 II, Amsterdam (mei '42).[4] Vossiusstraat 50 boven (17 juli 1942).[6]

Noten

  1. a, b Gisela Möllenhoff: Erich Kohnke, in: Claudia Maurer Zenck, Peter Petersen (Hrsg.), Lexikon verfolgter Musiker und Musikerinnen der NS-Zeit, Hamburg: Universität Hamburg, 2010.
  2. ^ Stadsarchief Amsterdam (SAA), Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart H. Krause.
  3. ^ Rudolf Haffner, 'Helene Leyens - geboren in 1930 in Wesel, ermordet 1943 in Auschwitz', in: Christiane E. Müller & Wolfgang Jung (Red.), Juden in Wesel und am Niederrhein: eine Spurensuche, Wesel: Jüdisch-Christlicher Freundenkreis Wesel e.V. in zsarb. mit der Stadt Wesel, 2014, p. 311-321.
  4. a, b, c Anne Frank Stichting, Anne Frank Collectie, Otto Frank Archief, reg. code OFA_72: Otto Frank aan ‘Meine Lieben’, 11 augustus 1945.
  5. ^ Anne Frank, Dagboek A, 14 juni 1942, in: Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013.
  6. a, b, c SAA, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart E. Kohnke.
  7. ^ Anne Frank, Dagboek A, 16 oktober 1942, in: Verzameld werk.
  8. ^ Het Joodsche Weekblad, 1 januari 1943.
  9. ^ Joods Monument: Erich Kohnke; Joods Monument: Helene Leni Kohnke-Leyens.
  10. ^ Joods Monument: Sara Leyens-Levenbach; Henriette Kohnke-Krause.
  11. ^ Otto Frank speelde belangrijke rol bij adoptie baby, Het Parool, 10 november 2012. Voor Erich Leyens, zie Wikipedia: Erich Leyens.
  12. ^ IDFA Festival History: The baby; Wikipedia: De Baby.
  13. ^ Spuren im Vest - Juden im Vest Recklinghausen: Anna Bendix.
  14. ^ SAA, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart E. Kohnke; Joods Monument: Erich Kohnke.