Hélène Heymann

Hélène Heymann (Heijmann) werd op 5 december 1897 geboren als oudste van drie kinderen. Haar ouders waren Joodse Duitsers, die naar Brussel in België waren geëmigreerd. Na de dood van haar vader in 1909 verhuisde ze met haar moeder en broers naar Aken, de geboorteplaats van haar moeder.^[1]

In februari 1931 emigreerde ze naar Nederland om op 25 februari 1931 te trouwen met de in Amsterdam geboren Eduard Peereboom (4 december 1896 - 25 juli 1960).^[2] Ze schreven zich op 17 maart 1931 in op Jekerstraat 75-II in Amsterdam. Haar naam werd toen geregistreerd als Heijmann. Op 20 juni 1932 werd hun dochter Mathilde (Tilly) Lea Hélène Peereboom geboren. Hélène scheidde op 7 april 1937 van Eduard.^[3]

Wanneer de familie Frank en Hélène Heymann elkaar leerden kennen is onbekend. Ze kenden elkaar in ieder geval al in 1937. In Otto Franks agenda van dat jaar staan namelijk de verjaardagen van Hélène en haar dochter genoteerd.^[4]

Hélène wordt door Anne Frank twee keer in haar dagboek genoemd. Als Anne op 14 juni 1942 opsomt welke cadeautjes ze voor haar verjaardag heeft gekregen van familie en vrienden, noemt ze hierbij ook een puzzel die “tante Helene” voor haar heeft meegebracht.^[5] Het is aannemelijk dat het hier om Hélène Heymann gaat. Een duidelijkere vermelding in Annes dagboek dateert van 6 oktober 1942: “Miep is ook bij Helene geweest die heeft een rusthuis en probeert een stempel te krijgen dat ze niet weg moet.”^[6] Uit een bron van de Joodsche Raad blijkt inderdaad dat Hélène op 27 augustus 1942 een rusthuis had geopend op haar thuisadres in de Jekerstraat en dat zij en haar dochter Tilly op grond daarvan een zogenaamde “Sperr-stempel” kregen.^[7] Deze verleende vrijstelling betekende in de praktijk slechts uitstel van gedwongen deportatie.^[8]

Hoe Hélène en Tilly verder de oorlog zijn doorgekomen is onduidelijk. Waarschijnlijk moesten ze op een zeker moment onderduiken. Hélènes broers Paul en Ernest waren in respectievelijk 1939  en 1940 naar de Verenigde Staten gevlucht.^[9] Via de National Council of Jewish Women deed Ernest een verzoek tot lokalisering van zijn vermiste zus en nichtje. Op de registratiekaart van Tilly staat een adres in Almelo vermeld, Tuinstraat 86, waar zij in juni 1945 zou hebben verbleven.^[10] Vermoedelijk was dit haar onderduikadres. Of Hélène ook ondergedoken is geweest is niet bekend. Na de oorlog schreef zij zich op 22 juni 1945 in op de Cornelis Krusemanstraat 54-III in Amsterdam.^[11]

In oktober 1946 emigreerden Hélène en Tilly via Göteborg in Zweden naar de Verenigde Staten, waar zij op 2 december 1946 aankwamen in New York en zich vervolgens vestigden in Chicago.^[12] Otto Frank stuurde Hélène in juni 1947 een exemplaar van het dan net verschenen Het Achterhuis.^[13] In 1952 bracht hij tijdens een reis naar Amerika een bezoek aan haar. Als gevolg van een langdurige hartziekte overleed Hélène op 20 december 1955. Na haar overlijden bleef Otto contact houden met Tilly en Hélènes broers.^[14]

Bron persoonsgevens.^[15] Adressen: Jekerstraat 75-II, Amsterdam (1931); C. Krusemanstraat 54-III, Amsterdam (1945);^[11] 5473 S Harper Ave., Chicago, VS.^[16]