Een hevig luchtgevecht
Op 3 mei 1943 probeerde een eskader Nieuw-Zeelandse vliegtuigen de Westergasfabriek te bombarderen. Dat ging behoorlijk mis.
Melding luchtgevecht op posthuis Centraal Station
Stadsarchief Amsterdam. Archief Gemeentepolitie Amsterdam Gebruiksrechten: Publiek domein
'Ik ben toeschouwster geweest van een hevig luchtgevecht tussen Duitse en Engelse vliegers', schreef Anne in haar dagboek.[1] Zij was niet de enige die de Nieuw-Zeelanders aanzag voor Britten. Voor het vervolg maakte dat misverstand ook geen verschil.
Aan het einde van de middag kwam het eskader van het 487th Squadron van de Royal New Zealand Air Force vanuit Engeland aanvliegen. Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden was de Luftwaffe in staat ze al bij de kust aan te vallen, waardoor gevechtsvliegtuigen en bommenwerpers uit formatie raakten.[2] Neergeschoten door Duitse jagers stortten er vliegtuigen neer in de Grote IJpolder, de Kometensingel en in de Van Bossestraat, nauwelijks een kilometer van het Achterhuis.[3] Enkele anderen explodeerden in volle vlucht en vleugeldelen, wel of niet ontplofte granaten, cockpitkoepels en andere brokstukken kwamen in verschillende delen van de stad terecht.[4] Buiten Amsterdam stortten nog vliegtuigen neer in Haarlem, Bennebroek, Vijfhuizen en in de Noordzee.[3] Onder de Nieuw-Zeelanders vielen veel slachtoffers, twaalf werden er in Amsterdam begraven. Ook onder de Amsterdamse burgerij vielen doden.
Diverse politiebureaus en posthuizen maakten op uiteenlopende wijze melding van het neerstorten, de explosies, de slachtoffers en de brokstukken.[4] Maar de politieman in het posthuis op het Centraal Station gebruikte als eerste hetzelfde woord als Anne: een luchtgevecht.[5]
Noten
- ^ Anne Frank, Dagboek B, 18 mei 1943, in: Verzameld werk, Amsterdam, Prometheus, 2013. In haar manuscript dateerde ze deze passage op 4 mei, en veranderde dat later om onbekende redenen in 18.
- ^ The London Gazette, supplement 37486, 1 maart 1946, p. 1179 (thegazette.co.uk).
- a, b Studiegroep Luchtoorlog 1939 - 1945, Verliesregister 1939 - 1945. Alle militaire vliegtuigverliezen in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, Den Haag, 2008, p. 72 (online raadpleegbaar).
- a, b Onder andere: Stadsarchief Amsterdam (SAA), Gemeentepolitie Amsterdam (toegang 5225), inv. nr. 6489: Rapporten 3-4 mei 1943 Mosplein (Adelaarsweg), mut. 21.00; SAA, Gemeentepolitie Amsterdam, inv. nr. 5878: 3-4 mei 1943, Admiraal de Ruyterweg, mut. 20.00.
- ^ SAA, Gemeentepolitie Amsterdam, inv. nr. 1991, rapport posthuis Centraal Station, 3 mei 1943, mut. 19.00.