Anne Frank schrijft verder in schriften
Er zit een jaar tussen de laatste aantekening in het roodgeruite dagboek en het volgende, bewaard gebleven dagboek.
Het eerste, roodgeruite dagboek van Anne Frank (dagboek A1) loopt tot 5 december 1942. Ook al was het toen nog niet volgeschreven, Anne beschouwde het als vol en schreef daarna verder in schriften. Johannes Kleiman zorgde voor het volgende dagboek.[1] Dit dagboek is verloren gegaan - en mogelijk ook daarop volgende dagboeken. Het volgende dagboek begint op 22 december 1943. Gemiddeld beslaat een dagboek vijf maanden, het is dus aannemelijk dat er meerdere dagboeken tussen zitten. Op 11 november 1943 schrijft Anne in de B-versie (de A-versie ontbreekt hier): 'Met 13 ging de vulpen mee naar 't Achterhuis waar hij met mij door talloze dagboeken en geschriften is gerend. Toen ik 14 jaar oud was, was dat het laatste jaar dat m'n vulpen met mij voltooid had (…).' [2] Hieruit zou men kunnen afleiden dat er meer dan een dagboek ontbreekt. In het verhaaltje De tandarts schrijft Anne over een desinfecteermiddel. In een margenotitie noteert ze: 'In Dec. schreef ik: decificeermiddel!'[3] Het woord 'decificeermiddel' is in de bewaarde A-delen niet te vinden, wat aannemelijk maakt dat Anne verwijst naar een verloren dagboekdeel.
Het overgeleverde dagboek A2 bestaat uit een zwart gemeleerd schrift met harde kaft. Dagboek A2 sluit niet aan op dagboek A1. Het vertoont een hiaat van een jaar en begint op woensdag 22 december 1943: 'Lieve Kitty, Vader heeft toch weer een nieuw dagboek voor me opgespoord en dat het een respectabele dikte heeft, daar kan, je je ten zijnen tijde zelf van overtuigen.'[4]
In dit dagboek schrijft Anne tot 17 april 1944. Dagboek A3, geschreven in een groen gemeleerd schrift met harde kaft, begint op 18 april 1944: 'Weer is er een schat geweest die een scheikundeschrift voor mij uit elkaar gehaald heeft om me een nieuw dagboek te bezorgen, dit keer is het Margot.'[5]
De laatste dagboeknotitie van dagboek A3 dateert van 1 augustus 1944 en is gemaakt drie dagen voor de arrestatie van Anne en de andere onderduikers.
Noten
- ^ 'Papa heeft mijnh Kleiman naar een dagboek gevraagd en Bep naar een po'. Anne Frank, Dagboek A, 26 oktober 1942, in: Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013: 'Ik zit gewoon te springen om mijnh. Kleiman voor het nieuwe dagboek te vragen nu tabeh Anne Frank.' Dagboek A, 2 november 1942, in: Verzameld werk,
- ^ Anne Frank, Dagboek B, 11 november 1943, in: Verzameld werk.
- ^ Anne Frank, Verhaaltjes en gebeurtenissen uit het Achterhuis, "De tandarts", 8 december 1942, in: Verzameld werk.
- ^ Anne Frank, Dagboek A, 22 december 1943, in: Verzameld werk.
- ^ Anne Frank, Dagboek A, 18 april 1944, in: Verzameld werk.