NL

Anne Frank op het Joods Lyceum

Anne Frank zat vanaf 15 oktober 1941 tot 6 juli 1942 op het Joods Lyceum te Amsterdam.

Gebeurtenis

15 oktober 1941 - 6 juli 1942

52,361351 N 4,90487 O

Voormalige Stadstimmertuinen 1

Amsterdam

Nederland

Anne Frank zat vanaf het begin van het schooljaar 1941-42 totdat ze moest onderduiken op 6 juli 1942 op het Joods Lyceum te Amsterdam.

Na de zesde klas zou Anne eigenlijk een zevende jaar op de 6e Montessorischool blijven, maar door de anti-Joodse maatregelen moest ze overgeplaatst worden naar een Joodse lagere Montessorischool. Besloten werd toen dat ze toch door mocht naar de middelbare school. Ze werd aangenomen op het Joods Lyceum.[1] 

De toelating ging, volgens Anne, niet zonder slag of stoot:

'Na veel heen en weer draaien, besprekingen en overleggingen was het dan toch voor elkaar gekomen, dat ik naar het Joodse Lyceum zou gaan en na nog een paar telefoontjes zelfs zonder toelatingsexamen.'[2]
En:
'(…) ik ben voorwaardelijk op het Lyceum aangenomen, omdat ik eigenlijk nog in 7e klas van de 6e Montessori-school zou blijven, maar toen alle Joodse kinderen op Joodse scholen moesten, nam mijnheer Elte mij en Lies Goslar, na wat heen en weer gepraat, voorwaardelijk aan.'[3]

Anne kwam zo in het schooljaar 1941-'42 in klas 1L2 van het Joods Lyceum terecht. De eerste lesdag was op 15 oktober 1941.[4] Haar klasgenootjes waren:

  • Beer, Joseph de
  • Blitz, Nanette
  • Bloemendal, Betty
  • Blom, Leon H.E.
  • Bonewit, Emiel
  • Cohen, Robert Maurits
  • Coster, Maurice Simon
  • Duyzend, Leni
  • Erlichman, Zunia
  • Gomes de Mesquita, Albert
  • Goslar, Hanneli
  • Jong, Eefje de
  • Joseph, Werner
  • Kokernoot, Jacques
  • Koopman, Herman Louis
  • Lobatto, Miep
  • Maarsen, Jacqueline van
  • Metz, Henriette Rebecca
  • Pimentel, Maurits Pim
  • Praag Sigaar, Nannie van
  • Reens, Appie
  • Salomon, Samuel
  • Schaap, Harry Max
  • Slager, Leo
  • Springer, Sallie
  • Stoppelman, Ru
  • Velde, Max van der
  • Wagner, Ilse
  • Zajde, Danka

Anne kreeg –net als Hanneli Goslar en Stella Lek- bijles van Martin Premsela.[5] Hij was leraar Frans[6] en kwam van het Meisjeslyceum.[7] Uit een van Annes verhalen blijkt, dat zij samen met Hanneli bij een van de Franse lessen van Premsela een incident veroorzaakt had. Er was bij een proefwerk op grote schaal gespiekt en Hanneli had hierover haar mond voorbij gepraat. Anne en Hanneli werden vervolgens door de klas uitgemaakt voor verraadsters. Samen schreven ze een boetvaardige brief aan de klas.[8] Anne kreeg les uit het boek Frans voor de Middelbare School. Woordenlijst bij het eerste leerboek. Dit boek is bewaard gebleven. Links in het kaft staat: Joods Lyceum 1941-1942. Anne Frank.[9]

Aäron Keesing was leraar wiskunde, natuurkunde en mechanica.[10] Anne kreeg van Keesing wegens te veel kletsen enkele keren het schrijven van een opstel als strafwerk. De eerste keer was het opgegeven onderwerp een kletskous, de tweede keer een onverbeterlijke kletskous, de derde keer Kwek, kwek, kwek, zei juffrouw Snaterbek.[11]

De gymnastieklerares was Josephina Maria Monasch.[8] Zij regelde volgens Anne dat Hanneli bij haar in de eerste klas terechtkwam.[4]

Anne kreeg biologie van juffrouw Biegel. In Een Biologie-les kwam het spiekincident bij Frans weer naar voren, toen juffrouw Biegel een briefje van Rob Cohen onderschepte waar verraadster op stond.[12]

Anne kreeg les uit het geschiedenisboek Beknopt leerboek der geschiedenis van het Vaderland van De Boer en Presser. Ze heeft er haar naam en de notitie Joods Lyceum 1941-1942 in geschreven. Dit leerboek is bewaard gebleven.[13]

Uit de periode op het Joods Lyceum stamt de bekende portretfoto van Anne.[14]

Op 6 juli 1942 kwam aan Annes schoolcarrière noodgedwongen een einde doordat zij met haar familie moest onderduiken.

Noten

  1. ^ Anne Frank, Dagboek A, 16 juni 1942, in Verzameld werk, Amsterdam: Prometheus, 2013. Volgens de B-versie van 5 juli 1942 was dit voorwaardelijk. 
  2. ^ Anne Frank, Verhaaltjes en gebeurtenissen uit het Achterhuis, "Mijn eerste Lyceum-dag", 11 auagustus 1943, in: Verzameld werk.
  3. ^ Anne Frank, Dagboek B, 5 juli 1942, in: Verzameld werk. 
  4. a, b  NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies, W.H.S. Elte (toegang 181e), inv. nr. 1, rector Joods Lyceum aan de inspecteur voor de Lycea, 10 oktober 1941.
  5. ^ Dienke Hondius, Absent. Herinneringen aan het Joods Lyceum Amsterdam, 1941-1943, Amsterdam: Vassallucci, 2001, p. 80.
  6. ^ Stadsarchief Amsterdam, Dienst Bevolkingsregister, Archiefkaarten (toegangsnummer 30238): Archiefkaart M.J. Premsela.
  7. ^ Gedenkboek ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van het Gemeentelijk Lyceum voor Meisjes te Amsterdam en het afscheid van Dr Magrita J. Freie als rectrix van deze school, Amsterdam, 1950, p. 33.
  8. a, b Anne Frank, Verhaaltjes en gebeurtenissen uit het Achterhuis, "Weet je nog?", in: Verzameld werk.
  9. ^ Anne Frank Stichting (AFS), Anne Frank Collectie (AFC), reg. code A_AFrank_VII_004: Frans voor de Middelbare School.
  10. ^ Hondius, Absent, p. 290.
  11. ^ Anne Frank, Dagboek B, 21 juni 1942; Verhaaltjes en gebeurtenissen uit het Achterhuis, "Een Wiskundeles", 12 augustus 1943, in: Verzameld werk.
  12. ^ Anne Frank, Verhaaltjes en gebeurtenissen uit het Achterhuis, "Een Biologieles", 11 augustus 1943, in: Verzameld werk.
  13. ^ AFS, AFC, reg. code A_AFrank_VII_006: Beknopt leerboek der geschiedenis.
  14. ^ AFS, AFC, reg. code A_AFrank_III_012: Portretfoto van Anne Frank op het Joods Lyceum, zittend aan een tafeltje met boek.