Uitgeverij Contact

In 1933 werd uitgeverij Contact opgericht door Gilles Pieter de Neve. Contact was gedurende de jaren dertig een uitgesproken linkse uitgeverij met publicaties als Wij slaven van Suriname van de antikoloniale schrijver Anton de Kom.^[1] Contact zag het als missie om te waarschuwen voor de gevaren van het nationaalsocialisme en gaf in die tijd ook veel antifascistische werken uit, zoals een kritische biografie van de historicus Konrad Heiden^[2] over Adolf Hitler.^[3]

Na de inval van nazi-Duitsland in Nederland vernietigde Contact daarom uit voorzorg enkele oplagen. Van de uitgeverij werden er tijdens de bezetting achtendertig publicaties verboden verklaard. Ondanks de eerdere antifascistische opstelling, werd het bedrijf niet verboden of overgenomen. Contact nam tijdens de oorlog een pragmatische houding aan en publiceerde werken die als “veilig” werden beschouwd. De opbrengsten hiervan werden deels gebruikt om schrijvers te financieren die zich niet aansloten bij de Nederlandse Kultuurkamer. Dit instituut werd op 22 januari 1942 door de bezetter opgericht om de pers en de kunstwereld te controleren en te censureren.^[4] Kunstenaars, journalisten en schrijvers moesten zich bij de Nederlandse Kultuurkamer aansluiten om te mogen publiceren. Dankzij de financiële steun van Contact konden enkele schrijvers buiten de Nederlandse Kultuurkamer om toch in het geheim aan boeken werken. Contact zou dan na de oorlog deze boeken kunnen publiceren.^[5]

Op 3 april 1946 verscheen op de voorpagina van Het Parool het artikel 'Kinderstem' van Jan Romein, waarin hij schreef over het dagboek van Anne Frank. Otto Frank was met het boek van zijn dochter langs meerdere uitgevers geweest, maar werd steeds afgewezen. Na de publicatie in Het Parool benaderde uitgeverij Contact hem en er ontstond een briefwisseling over een contract.^[6]

Contact wilde Het Achterhuis graag publiceren in de Proloogreeks. Dit was een boekenserie die aansloot bij het in 1945 opgerichte literaire tijdschrift Proloog. Het moest een reeks boeken worden van jonge auteurs. Aanvankelijk was Otto Frank hier geen voorstander van. De boeken in deze reeks hadden namelijk een limiet van 240 bladzijden en waren niet geïllustreerd. Deze bezwaren werden door de uitgever tegemoetgekomen. De eerste editie van het dagboek mocht meer pagina’s bevatten en er werden enkele foto’s en een plattegrond van het achterhuis in opgenomen. Daarnaast wilde Otto graag vastgelegd hebben dat zodra de eerste uitgave was uitverkocht er binnen zes maanden een herdruk zou komen en dat de film- en vertaalrechten bij hem bleven. Ook deze wensen werden ingewilligd voordat Otto het contract ondertekende.^[7]

De basis voor de eerste uitgave was het door Otto Frank samengestelde typescript II. Hierin had hij een aantal passages bewust weggelaten. Dit waren onder andere fragmenten waarin Anne zich kritisch uitliet over het huwelijk van haar ouders. Uitgeverij Contact redigeerde deze tekst en verwijderde in overleg met Otto ook enkele passages. Er bestaat onduidelijkheid over wie precies welke aanpassingen heeft doorgevoerd. Volgens Chris Blom, mededirecteur van Contact, zou Gilles Pieter de Neve op verzoek van Otto Frank de opmerkingen van Anne over seksualiteit en menstruatie hebben verwijderd.^[8] In een brief aan Chris Blom schreef Otto dat de uitgever de wens had deze passages te schrappen.^[9]

De eerste editie van Het Achterhuis verscheen op 25 juni 1947 in een oplage van 3.036 exemplaren die begin juli 1947 bij de uitgever waren uitverkocht. De tweede druk verscheen in december 1947 in een oplage van 6.830 exemplaren en in februari 1948 volgde een derde druk van 10.500 exemplaren. Twee jaar later in 1949 publiceerde Contact ook het boek Weet je nog? Verhalen en sprookjes, een bundel van acht korte verhaaltjes en sprookjes geschreven door Anne Frank. In 1960 verscheen bij Contact ook een ruimere selectie van Anne’s verhaaltjes: Verhalen rondom het Achterhuis.^[10]

In 1974 werd Contact ondergebracht bij uitgeverij Bert Bakker. De naam van Contact werd nog voor een beperkt aantal publicaties gebruikte. Tot 1984 stond het logo van Contact nog op de kaft van Het Achterhuis, maar bij de 67^e druk werd dit veranderd in het logo van Bert Bakker. Contact maakte in 1985 een onafhankelijke doorstart, maar Bert Bakker bleef Het Achterhuis uitgeven.^[11] 

In 1993 werd Bert Bakker vervolgens onderdeel van uitgeverij Prometheus. Tot 2010 stond het logo van Bert Bakker op de kaft van Het Achterhuis. In dat jaar werd dit bij de 58^e druk van de door Mirjam Pressler herziene versie uit 1991 veranderd in het logo van Prometheus.

Uitgeverij Contact fuseerde in 2012 met een aantal andere uitgeverijen tot Atlas Contact.^[12]